Tag: sprawozdania finansowe

04.09.2025

Audyt finansowy i badania firm producenckich w branży zabawkarskiej: nowa fala dorosłych kolekcjonerów i wyzwania rynku podróbek 

Zabawki, które kupują dorośli dla… dorosłych – nowy motor wzrostu branży

Branża zabawkarska przechodzi obecnie istotną transformację. Coraz więcej dorosłych kupuje zabawki, które tradycyjnie kojarzone były z dziećmi, takie jak pluszowe misie, lalki, modele kolekcjonerskie, a przede wszystkim zestawy najpopularniejszych na świecie klocków (tak, tych z Danii). Według najnowszych danych z rynku amerykańskiego, w pierwszym kwartale 2024 roku osoby powyżej 18. roku życia po raz pierwszy odpowiadały za większy wolumen sprzedaży zabawek niż przedszkolaki – dorośli stali się najważniejszą grupą klientów w branży. Aż 43% dorosłych kupiło w ciągu roku zabawkę dla siebie, kierując się chęcią kolekcjonowania, sentymentem, a także potrzebą rozrywki i relaksu. 

Przykładem spektakularnego sukcesu są klocki LEGO®, które w 2024 roku zanotowały rekordowe wyniki finansowe. Firma odnotowała 13-procentowy wzrost przychodów, wyraźnie wyprzedzając cały rynek zabawek, i zawdzięcza to m.in. dedykowanym liniom dla dorosłych, takim jak LEGO Architecture, Technic, Botanicals czy zestawy inspirowane popkulturą i sztuką. Dorośli kolekcjonerzy inwestują w limitowane edycje, a skomplikowane zestawy traktują jako hobby. A niektórzy idą krok dalej i traktują je nawet jako formę inwestycji. 

Najmodniejsze zabawki dla dorosłych – nie tylko klocki do układania

Obok zestawów LEGO®, ogromną popularnością wśród dorosłych cieszą się: 

  • pluszowe misie i lalki w wersjach kolekcjonerskich – szczególnie, obecnie najpopularniejsze na świecie i w Polsce, La Bubu (figurki z serii The Monsters, stworzone przez hongkońskiego artystę Kasinga Lunga), 
  • figurki i modele inspirowane filmami, grami i popkulturą, 
  • gry planszowe i puzzle o wysokim stopniu trudności, 
  • zestawy DIY do samodzielnego montażu lub malowania. 

Dorośli coraz częściej traktują zabawki jako element wystroju wnętrz, sposób na odreagowanie stresu lub budowanie społeczności fanów wokół określonych marek i serii, za którymi idą spotkania, czy też festiwale. 

Rynek podróbek – rosnące zagrożenie dla producentów 

Wzrost zainteresowania dorosłych zabawkami przekłada się na zwiększoną skalę podrabiania popularnych produktów. W 2023 roku organy unijne skonfiskowały rekordowe 152 miliony podróbek, z czego dużą część stanowiły zabawki i gry dziecięce oraz kolekcjonerskie. Podrabiane produkty często trafiają do sprzedaży internetowej, są gorzej wykonane, nie spełniają norm bezpieczeństwa i mogą stanowić zagrożenie dla użytkowników, a także poważnie szkodzić wizerunkowi oryginalnych marek. 

Przykładem jest zjawisko tzw. knock-offów, czyli produktów łudząco podobnych do oryginałów, jak np. chińskie odpowiedniki klocków LEGO®, które naruszają prawa własności intelektualnej i wprowadzają konsumentów w błąd. W przypadku kultowych lalek, jak Barbie, podróbki często wykonane są z niskiej jakości materiałów, co grozi utratą zaufania do marki. 

Znaczenie audytów w nowej rzeczywistości rynkowej 

W obliczu dynamicznych zmian i rosnącego zagrożenia podróbkami, audyty finansowe, produktowe i znaków towarowych nabierają kluczowego znaczenia dla firm zabawkarskich. W szczególności: 

  • Chronią stabilność przychodów producentów – audyty pomagają zidentyfikować nieprawidłowości w sprzedaży, monitorować kanały dystrybucji i zapewnić, że zyski z popularnych produktów, zwłaszcza tych skierowanych do dorosłych kolekcjonerów, trafiają do właścicieli marek, a nie do szarej strefy lub fałszerzy. 
  • Weryfikują zgodność rozliczeń między licencjobiorcami a właścicielami praw własności intelektualnej – rosnąca liczba współprac licencyjnych (np. z markami filmowymi, grami czy artystami) wymaga precyzyjnej kontroli przepływów finansowych. Audyty umożliwiają sprawdzenie czy licencjobiorcy rzetelnie rozliczają się z tantiem, opłat licencyjnych i praw autorskich 
  • Zapewniają zgodność produktów z normami bezpieczeństwa – co jest kluczowe w kontekście rosnących oczekiwań dorosłych konsumentów, którzy oczekują najwyższej jakości, trwałości oraz autentyczności produktów kolekcjonerskich. 
  • Budują zaufanie inwestorów i klientów – przejrzystość finansowa oraz kontrola jakości zwiększają wiarygodność producenta. Dorośli kolekcjonerzy, często inwestujący znaczne środki w limitowane serie, oczekują potwierdzenia autentyczności i legalności źródeł. 
  • Wspierają decyzje strategiczne – audyty dostarczają rzetelnych danych, które pomagają firmom podejmować decyzje o wprowadzaniu nowych linii produktowych, ekspansji na rynki zagraniczne czy rozwoju sprzedaży bezpośredniej do konsumentów. 

W nowej erze zabawek dla dorosłych, która generuje ogromne przychody, ale niesie też poważne ryzyka (podróbki, nieuczciwi dystrybutorzy, złożone licencje), audyty stają się nieodzownym elementem strategii ochrony interesów producentów oraz zapewnienia zrównoważonego rozwoju całej branży. 

Rekomendacje dotyczące audytu dla producentów i dla wchodzących na rynek zabawkarski 

  • Wdrażaj regularne audyty znaków towarowych i produktów – pozwala to nie tylko chronić markę, ale też szybciej reagować na pojawienie się podróbek na rynku.  
  • Inwestuj w innowacje i dedykowane linie dla dorosłych – rynek ten rośnie szybciej niż segment dziecięcy, a dorośli klienci są bardziej lojalni i skłonni do zakupu produktów premium. 
  • Zwiększaj kontrolę nad łańcuchem dostaw – audyty dostawców i procesów logistycznych minimalizują ryzyko wprowadzenia na rynek nieautoryzowanych produktów. 
  • Buduj społeczność wokół marki – dorośli kolekcjonerzy to często ambasadorzy, którzy mogą pomóc w walce z podróbkami, zgłaszając podejrzane oferty i promując oryginalność. 

Audyt finansowy i due diligence w transakcjach M&A w branży zabawkarskiej 

W branży zabawkarskiej, gdzie rynek dynamicznie się rozwija, a segment zabawek kupowanych przez dorosłych rośnie w siłę, transakcje fuzji i przejęć (M&A) stają się coraz częstsze i bardziej skomplikowane. W takich procesach audyt finansowy oraz due diligence odgrywają kluczową rolę, pozwalając inwestorom i nabywcom na dokładną ocenę wartości i ryzyk związanych z przejmowanymi podmiotami.  

Ze względu na specyfikę branży, weryfikacja obejmuje nie tylko standardowe aspekty finansowe, ale także szczegółową analizę portfela produktów, ochrony własności intelektualnej (w tym znaków towarowych i wzorów przemysłowych) oraz zgodności z normami bezpieczeństwa zabawek. 

Podczas due diligence finansowego dokładnie analizowane są przychody, marże, koszty produkcji, a także struktura kapitałowa i płynność finansowa firmy. Szczególną uwagę zwraca się na sezonowość sprzedaży, cykle życia produktów oraz potencjalne ryzyka związane z rosnącym rynkiem podróbek, które mogą wpływać na przyszłe wyniki finansowe. Audytorzy sprawdzają także systemy kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem, co jest niezbędne do oceny stabilności i wiarygodności spółki. 

W kontekście M&A istotne jest również przeprowadzenie audytu prawnego i technologicznego, który obejmuje weryfikację praw do znaków towarowych, licencji oraz statusu certyfikacji produktów (np. znak CE dla zabawek). To pozwala uniknąć ryzyka nabycia firmy z nieuregulowanymi kwestiami własności intelektualnej lub z produktami niezgodnymi z obowiązującymi normami, co mogłoby skutkować sankcjami lub koniecznością wycofania produktów z rynku. 

Profesjonalny due diligence w branży zabawkarskiej to także analiza potencjału rozwojowego firmy, jej pozycji na rynku kolekcjonerskich zabawek dla dorosłych oraz ocena zagrożeń ze strony podróbek i konkurencji. Kompleksowy audyt umożliwia podjęcie świadomej decyzji inwestycyjnej, minimalizuje ryzyko finansowe i reputacyjne oraz wspiera integrację przejmowanej spółki. 

Podsumowanie

Rynek zabawek, tradycyjnie kojarzony z dziećmi, przechodzi dziś znaczącą transformację – coraz większą rolę odgrywają dorośli konsumenci, którzy kupują pluszaki, lalki, klocki i inne produkty jako elementy kolekcji, formę relaksu czy wyraz pasji. Ten dynamiczny wzrost segmentu zabawek dla dorosłych otwiera przed producentami nowe możliwości, ale jednocześnie niesie ze sobą wyzwania, zwłaszcza w postaci rosnącego zagrożenia podróbkami, które mogą poważnie zaszkodzić reputacji i wynikom finansowym firm. 

W tak zmieniającym się otoczeniu rynkowym kluczowe staje się wdrażanie regularnych audytów finansowych, produktowych oraz znaków towarowych, które pozwalają chronić własność intelektualną, zapewnić zgodność z normami bezpieczeństwa oraz budować zaufanie klientów i inwestorów.  To nie tylko narzędzie ochrony przed podróbkami i błędami, ale przede wszystkim fundament bezpiecznego, stabilnego i innowacyjnego rozwoju w sektorze, który dzięki dorosłym kolekcjonerom zyskuje nową, silną dynamikę. Solidna kontrola finansowa i prawna to dziś klucz do sukcesu i przewagi konkurencyjnej na globalnym rynku zabawek. 

Firmy z branży zabawkarskiej oraz inwestorzy planujący wejście na ten rynek powinni uwzględnić w swoim biznesplanie usługi audytorów finansowych i specjalistów od due diligence – jedynie kompleksowe due diligence finansowe i prawne umożliwia dokładną ocenę wartości, ryzyk i potencjału rozwojowego firm zabawkarskich, minimalizując ryzyko nieprzewidzianych problemów po transakcji. 

____

Twoja firma potrzebuje audytu licencji, wsparciu w transakcji na rynku zabawkarskim lub wsparcia w identyfikowaniu nieprawidłowości? Napisz do mnie!

Monika Tuzimek
Partner

monika.tuzimek@bakertilly-tpa.pl

05.08.2025

Odpisy aktualizujące wartość aktywów – przesłanki i obowiązki wynikające z UoR

Odpisy aktualizujące wartość aktywów to narzędzie, które służy wiernemu przedstawieniu sytuacji majątkowej jednostki. Dokonuje się ich, gdy składnik aktywów traci częściowo lub całkowicie zdolność do przynoszenia przyszłych korzyści ekonomicznych.  

Obowiązek dotyczący odpisów wynika wprost z przepisów ustawy o rachunkowości. Zgodnie z obowiązującą w rachunkowości nadrzędną zasadą ostrożności sformułowaną w art. 7 ust. 1 ustawy, jednostka gospodarcza zobowiązana jest do wykazywania w księgach rachunkowych aktywów w wiarygodnej, realnej wartości, co oznacza konieczność ich aktualizacji, jeżeli ulegają utracie wartości.  

W art. 28 ust. 7 ustawa następnie precyzuje, że trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. 

Jakie są najczęstsze przesłanki dokonywania odpisów w zależności od rodzaju aktywów? 

  1. Należności handlowe

W przypadku należności handlowych (oraz innych należności), aktualizacja ich wartości następuje, gdy istnieje uzasadniona wątpliwość co do ich ściągalności. Ustawa o rachunkowości w art. 35b ust. 1 jednoznacznie wskazuje, że należności należy wyceniać uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty, co oznacza, że jeżeli występuje istotna niepewność co do ściągalności należności, powinien zostać dokonany odpis aktualizujący ujmowany w pozostałych kosztach operacyjnych lub w kosztach finansowych – zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizacji (art. 35b ust. 2).  

Jednak warto zauważyć, że moment utworzenia odpisu aktualizującego należności nie jest z góry ustalony a zależy on od konkretnej sytuacji. Wymaga to zebrania informacji o dłużniku i oceny szans na odzyskanie należności. Na tej podstawie kierownik jednostki podejmuje decyzję o ewentualnym dokonaniu odpisu.  

Przesłanki do dokonania odpisów aktualizacyjnych obejmują w szczególności: brak kontaktu z kontrahentem, unikanie spłaty zobowiązań przez kontrahenta bez uzasadnienia, przedłużające się terminy spłaty, informacje o pogorszeniu sytuacji finansowej kontrahenta (np. utrata płynności), prowadzenie wobec niego postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego, spory sądowe, ogłoszenie upadłości lub likwidacja przedsiębiorstwa kontrahenta. 

  1. Zapasy

Zapasy wymagają szczególnej uwagi, ponieważ ich wartość może ulec szybkiemu obniżeniu wskutek uszkodzenia, utraty jakości, przeterminowania czy spadku cen rynkowych – czyli zarówno z powodów ekonomicznych, jak i natury materialnej.  

Przede wszystkim, zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, zapasy wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia nie wyższych od cen sprzedaży netto. Jeśli więc cena sprzedaży netto zapasów jest niższa niż ich wartość księgowa, jednostka powinna dokonać odpisu aktualizującego, wykazując go jako pozostały koszt operacyjny. 

Przesłankami do dokonania odpisu aktualizującego są m.in. częściowe uszkodzenie lub zniszczenie zapasów (np. w wyniku pożaru, zalania, przeterminowania), przestarzałość lub utrata przydatności materiałów (np. w związku z zakończeniem produkcji danego wyrobu), konieczność sprzedaży poniżej ceny nabycia z powodu spadku popytu lub pogorszenia koniunktury, nieprzydatność technologiczna, sezonowość sprzedaży, zmiana struktury popytu, brak możliwości sprzedaży czy koszty sprzedaży przekraczające wartość możliwą do uzyskania.  

  1. Środki trwałe

Odpisy aktualizujące środki trwałe są regulowane przepisem art. 32 ust. 4 ustawy o rachunkowości, który nakłada obowiązek ujęcia ich w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. 

Bezpośrednimi przesłankami świadczącymi o konieczności dokonania odpisu mogą być wycofanie z użytkowania (np. wskutek zmiany technologii produkcji lub zakończenia produkcji jedynej kategorii wyrobów, do których wytwarzania służyła dana maszyna lub nawet cała linia produkcyjna), przeznaczenie do likwidacji wskutek trwałego uszkodzenia lub całkowitego zniszczenia (np. w efekcie awarii, pożaru itd.). 

Inną okolicznością sugerującą trwałą utratę wartości środków trwałych może być istotne pogorszenie się sytuacji finansowej jednostki, przejawiające się np. w generowaniu strat z działalności operacyjnej. W tym przypadku ważny jest długoterminowy charakter takiego niekorzystnego trendu – straty ponoszone są przez kilka okresów z rzędu, a prognozy nie wskazują na poprawę sytuacji w dającej się przewidzieć przyszłości. W tej sytuacji kierownik jednostki może uznać, iż wszystkie lub wybrane środki trwałe nie stanowią już dla spółki nośników przyszłych korzyści ekonomicznych, a więc nastąpiła trwała utrata wartości i należy przeprowadzić analizę ekonomicznej przydatności i dokonać odpowiedniego urealnienia wartości. 

  1. Wartości niematerialne i prawne

Wartości niematerialne i prawne, takie jak oprogramowanie, licencje, patenty czy know-how, również podlegają weryfikacji pod kątem trwałej utraty wartości. Wartości powinny być aktualizowane, jeśli jednostka przestaje z nich korzystać, tracą one wartość użytkową lub ich przydatność maleje wskutek zmian technologicznych, prawnych, organizacyjnych lub gospodarczych, bądź przeterminowania lub unieważnienia praw majątkowych (np. licencji) lub praw ochronnych własności intelektualnej. 

  1. Inwestycje długoterminowe

W przypadku inwestycji – zarówno krótkoterminowych, jak i długoterminowych – przesłanką do dokonania odpisu aktualizującego jest utrata wartości wynikająca z trwałego spadku ich wartości rynkowej lub z istotnego pogorszenia perspektyw ich odzyskania. Może to dotyczyć akcji, obligacji, udziałów, instrumentów pochodnych lub innych aktywów finansowych. Przykładowo, brak wypłaty dywidendy, straty netto spółki, ograniczenie skali działalności lub jej zaprzestanie, trwały lub znaczny spadek kursu giełdowego, zmiany otoczenia prawnego, utrata płynności papierów wartościowych lub utrata wartości inwestycji kapitałowej z powodu pogorszenia się sytuacji finansowej emitenta mogą wymagać dokonania odpisu. Art. 28 ust. 1 pkt 5 ustawy o rachunkowości nakłada obowiązek wyceny inwestycji według ceny nabycia nie wyższej od wartości godziwej, jeśli nastąpiła trwała utrata wartości. Odpis aktualizujący ujmuje się w pozostałych kosztach operacyjnych lub – w przypadku inwestycji finansowych – w kosztach finansowych (Art. 35 ust. 3 UoR). 

Obowiązek aktualizacji i ujawniania

Odpisu aktualizującego wartość aktywów jednostka powinna dokonać w okresie, w którym wystąpiła odpowiednia przesłanka, w szczególności zaś na dzień bilansowy. Wówczas też kierownik jednostki powinien dokonać weryfikacji wyceny aktywów i pasywów, w tym oceny przesłanek świadczących o możliwości wystąpienia trwałej utraty wartości. W jej wyniku może okazać się, że: 

  • wystąpiła trwała utrata wartości składników majątkowych, które wcześniej nie wymagały odpisów aktualizujących 
  • istnieje konieczność zwiększenia dotychczas utworzonych odpisów 
  • mogła także ustać przyczyna, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość danego składnika aktywów. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 35c UoR, o równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu należy zwiększyć wartość bilansową aktywa i drugostronnie odnieść takie zwiększenie do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych – w zależności od tego, w której kategorii kosztów uprzednio został ujęty odpis. 

Ustawa określa także minimalny zakres informacji na temat trwałej utraty wartości, jakie jednostka powinna ujawnić w rocznym sprawozdaniu finansowym. I tak na przykład spółka sporządzająca sprawozdania zgodnie z Załącznikiem nr 1 do UoR jest zobowiązana: 

  • w ramach opisu polityki rachunkowości – przedstawić metody wyceny aktywów, a więc także podejście i zasady dotyczące tworzenia odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości i sposobu ich prezentacji w bilansie i w rachunku zysków i strat, 
  • w ramach dodatkowych informacji i objaśnień – ujawnić dane dotyczące wartości odpisów aktualizujących na początek okresu sprawozdawczego, zmian w trakcie roku i wartości końcowej na dzień bilansowy – w szczególności dla takich klas aktywów jak środki trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz inwestycje długoterminowe (w tym odrębnie dla długoterminowych aktywów niefinansowych oraz długoterminowych aktywów finansowych), należności, zapasów. 

Podsumowanie 

Odpisy aktualizujące wycenę aktywów to nie tylko techniczny obowiązek, ale ważny element rzetelnego sprawozdania finansowego. Przepisy ustawy o rachunkowości wskazują na konieczność systematycznej oceny aktywów pod kątem ich zdolności do przynoszenia korzyści ekonomicznych. Właściwa identyfikacja przesłanek oraz prawidłowe zastosowanie odpisów zgodnie z ustawą pozwala jednostce zachować wiarygodność oraz transparentność wobec interesariuszy. Zatem co ważne – odpisy aktualizujące powinny być weryfikowane regularnie i być ujmowane w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą ostrożności, zapewniając wierność i rzetelność obrazu sytuacji finansowej jednostki. 

____

Zachęcam do kontaktu w razie jakichkolwiek pytań, dotyczących przedstawionych powyżej kwestii.

Sebastian Talar
Manager

sebastian.talar@bakertilly-tpa.pl

14.07.2025

Mały znaczy prościej? O uproszczeniach w sprawozdawczości finansowej dostępnych dla małych jednostek

Definicja jednostek małych i pierwsze uproszczenia w sprawozdawczości znalazły się w nowelizacji ustawy o rachunkowości, która weszła w życie dnia 23 września 2015 roku.

Od tego momentu zakres możliwych ułatwień dla przedsiębiorców ulegał stopniowemu rozszerzaniu, a progi kwalifikacyjne – podwyższaniu. Ostatnia zmiana została dokonanana ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1863), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2025 r. Dzięki tej nowelizacji zwiększył się krąg jednostek mogących skorzystać z dostępnych uproszczeń.

W poniższym tekście opisane zostały wszystkie uproszczenia wynikające z ustawy o rachunkowości, zarówno w zakresie sprawozdawczości finansowej jak i ewidencji niektórych transakcji w księgach rachunkowych. Dodatkowo w artykule zaprezentowane zostały reguły kwalifikacji do jednostek małych oraz wymogi formalne jakie Spółka musi spełnić, aby móc skorzystać z ustawowych uproszczeń.

Jednostka mała czyli jaka – definicja

Zgodnie z ustawą o rachunkowości (art. 3 ust. 1c) jednostką małą jest spółka handlowa (osobowa i kapitałowa), która zarówno w roku obrotowym za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym dany rok obrotowych, nie przekroczyła dwóch z trzech następujących wielkości:

  • 33 000 000 PLN – wartość sumy bilansowej na koniec roku obrotowego
  • 66 000 000 PLN – wartość przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów w danym troku obrotowym
  • 50 osób – wielkość średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

W związku z faktem, iż stosowanie uproszczeń, jest dobrowolne, konieczne jest również podjęcia uchwały przez organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe wskazującej zastosowane uproszczenia.

Nowelizacja ustawy o rachunkowości z końcówki 2024 roku, wprowadziła w tym zakresie pewne uproszczenia tj. jeśli jednostka spełnia kryteria kwalifikujące ją jako jednostkę małą, a zgodnie z art. 64 podlega obowiązkowi badania, to nie ma obowiązku sporządzenia zestawienia zmian w kapitałach i rachunku przepływów pieniężnych, bez konieczności podejmowania uchwały przez Zgromadzenie Wspólników o stosowaniu w/w uproszczenia. Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 49c ust.1 UoR decyzji Zgromadzenia Wspólników w zakresie sprawozdawczości wymagają jedynie:

  • wybór wariantu sporządzania sprawozdania finansowego (wskazanie stosowanego załącznika do UoR)
  • rezygnacja ze sporządzania sprawozdania z działalności.

Kolejny wymóg związany z decyzją o stosowaniu uproszczeń dotyczy konieczności dostosowania polityki rachunkowości oraz wprowadzenia do sprawozdania finansowego, tak aby w adekwatny sposób opisały one przyjęte zasady ewidencji transakcji oraz sprawozdawczości i stosowane uproszczenia

Status jednostki małej traci się, jeśli w dwóch następujących po sobie latach przekroczone zostaną wspomniane wyżej progi ustawowe.

Sprawozdanie małej jednostki

Jednostka mała, po spełnieniu powyższych wymagań, może sporządzać roczne sprawozdanie finansowe zgodnie z załącznikiem numer 5 do ustawy o rachunkowości. Kompletne sprawozdanie finansowe składa się z następujących elementów:

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego, z uwzględnieniem opisu uproszczeń stosowanych przez Spółkę,
• uproszczony bilans, zawierający wybrane pozycje aktywów i pasywów (wskazane w ustawie),
• uproszczony rachunek zysków i strat,
• uproszczoną informację dodatkową zgodną z załącznikiem numer 5 do ustawy o rachunkowości.

Jak zostało wspomniane wyżej, zgodnie z ustawą o rachunkowości jednostka mała, której sprawozdanie podlega obowiązkowemu badaniu sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta zwolniona jest ze sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych.

Zgodnie z art. 49c ust.1 UoR po podjęciu stosownej uchwały spółka mała może odstąpić od sporządzania sprawozdania z działalności zarządu. Dodatkowym wymogiem przy stosowaniu tego uproszenia jest konieczność uwzględnienia w informacji dodatkowej noty dotyczącej nabycia udziałów własnych – co wynika z art. 49 ust. 5 UoR.

Spółki małe, które zdecydują się na sporządzanie sprawozdania z działalności zgodnie z art. 49 ust. 6 mogą nie publikować informacji wynikających z art. 49 ust. 3 pkt. 2 tj. kluczowych niefinansowych wskaźników efektywności związanych z działalnością jednostki oraz informacji dotyczących zagadnień pracowniczych i środowiska naturalnego.

Uproszczenia w ewidencji

Oprócz uproszczeń dotyczących sporządzania rocznego sprawozdania finansowego ustawa o rachunkowości przewiduje dodatkowe ułatwienia w ujmowaniu niektórych transakcji gospodarczych. Od 2016 roku małe spółki mogły skorzystać z następujących udogodnień:

  • klasyfikacja umów leasingu według kryteriów określonych przepisami prawa podatkowego zamiast przepisami art. 3 ust. 4 i 5 UoR (uproszczenie wynika z art. 3 ust. 6 UoR) – przepis ten pozwala na pozabilansową ewidencję leasingowanych środków trwałych, czyli na odnoszenie całej raty leasingowej bezpośrednio w koszty operacyjne,
  • brak obowiązku ustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku (uproszczenie wynika art. 37 ust. 10 UoR)
  • wycena instrumentów finansowych na podstawie art. 28 i art. 35 ustawy o rachunkowości, bez konieczności stosowania rozporządzenia ministra finansów w sprawie zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu instrumentów finansowych z 12 grudnia 2001 roku z późniejszymi zmianami (uproszczenie wynika z art 28b. UoR)
  • obliczając koszt wytworzenia produktu zgodnie z art. 28 ust. 3 UoR, jednostka może do kosztów bezpośrednich doliczyć koszty pośrednie związane z wytworzeniem tego produktu, niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych, przy czym ustalony w ten sposób koszt wytworzenia nie może być wyższy od ceny sprzedaży netto, (uproszczenie wynika z art. 28 ust. 4a UoR)

Kolejne uproszczenia weszły w życie wraz z ustawą z dnia 9 listopada 2018 o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uroszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz.U. poz. 2244) i znalazły swoje odzwierciedlenie również w ustawie o rachunkowości. Nowe przepisy umożliwiły małym jednostkom:

  • rezygnację z zachowania zasady ostrożności przy wycenie składników aktywów i pasywów w zakresie tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz tworzenia rezerw na zobowiązania (w tym na znane jednostce ryzyko i grożące straty) (uproszczenie wynika z art. 7 ust. 2b UoR)
  • możliwość dokonywania odpisów umorzeniowych i amortyzacyjnych środków trwałych według zasad podatkowych (uproszczenie wynika z art. 32 ust. 7 UoR)
  • niedokonywanie biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dotyczących przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, do katalogu tych rozliczeń zaliczają się m.in. tytuły dotyczące niewykorzystanych urlopów, odpraw emerytalnych i rentowych czy nagród jubileuszowych. (uproszczenie wynika z art. 39 ust. 6 UoR)

Z wyżej wymienionych uproszczeń wprowadzonych w 2018 roku, mimo statusu jednostki małej nie mogą korzystać spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne i spółki jawne lub komandytowe, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej oraz jednostek sektora finansów publicznych o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej – co wynika wprost z art. 7 ust. 2c, art. 32 ust. 8 oraz art. 39 ust. 7 ustawy o rachunkowości.

Na co zwrócić uwagę?

Przy stosowaniu uproszczeń przewidzianych w ustawie o rachunkowości należy pamiętać o tym, iż sprawozdanie finansowe powinno jasno i rzetelnie przedstawiać sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy Spółki. W przypadku, gdy uproszczenia powodują istotne zniekształcenie obrazu sytuacji spółki, wówczas nie powinny być one zastosowane. Za istotne należy uznać wszelkie informacje, które mogą wpłynąć na decyzję podejmowane na podstawie sprawozdań przez ich użytkownika. W polityce rachunkowości powinno się określić sposób ustalania istotności przyjętej podczas sporządzania sprawozdania finansowego, co pozwoli użytkownikowi na lepsze zrozumienie informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym.

Jak zostało wspomniane powyżej, należy pamiętać, że wszelkie użyte uproszczenia muszą zostać zawarte w polityce rachunkowości oraz we wstępie do sprawozdania finansowego, a organ zatwierdzający sprawozdanie musi podjąć stosowną uchwałę, która może zostać podjęta w trakcie roku obrotowego z zastosowaniem od pierwszego dnia trwającego już roku.

Ważne również jest zachowanie porównywalności danych w zawartych sprawozdaniu finansowym, dlatego należy pamiętać o ujawnieniu wpływu zastosowanych zmian na dane finansowe, poprzez sporządzenie dodatkowej kolumny z przekształconymi danymi oraz zawarciu w informacji dodatkowej opisu wprowadzonych zmian.

____

Zachęcamy do kontaktu w razie jakichkolwiek pytań dotyczących przedstawionych powyżej kwestii

Konrad Dudziak
Manager

konrad.dudziak@bakertilly-tpa.pl

30.08.2021

Rząd pozwoli na podpisywanie sprawozdania przez jedną osobę

Rząd przyjął i skierował tym samym do Sejmu nowelizację ustawy o rachunkowości, która pozwoli na podpisywanie sprawozdań finansowych przez jednego członka zarządu. Nowelizacja wprowadzi także nowe formaty elektroniczne dla sprawozdań finansowych oraz nałoży nowe obowiązki na biegłych rewidentów.

Rada Ministrów na posiedzeniu 24 sierpnia 2021 r. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (druk UD 154). Zmiany obejmą ustawy o: rachunkowości, podatku dochodowym od osób prawnych, Krajowym Rejestrze Sądowym, biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, a także szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Nowelizacja przewiduje zmiany w zakresie zasad sporządzania i podpisywania sprawozdań finansowych, a także ich badania.

Nowe rozwiązania, z wyjątkiem nielicznych przepisów, miałyby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Nowe formaty sprawozdań finansowych

Nowelizacja ma wprowadzić jeden format elektroniczny przy sporządzaniu sprawozdań finansowych przez emitentów. I tak na podstawie nowych przepisów emitenci sporządzający roczne sprawozdania finansowe w oparciu o polskie standardy rachunkowości, jak również zgodnie z MSR, będą sporządzać swoje sprawozdania finansowe, które stanowią część raportu rocznego, w formacie stosowanym dla celów rocznego raportu finansowego, o którym mowa w unijnym rozporządzeniu 2019/815, czyli XHTML (ang. Extensible Hyper Text Markup Language, czyli rozszerzalny język znaczników hipertekstowych).

Przy czym nowelizacja przewiduje wprowadzenie równocześnie nowej definicji emitenta do słowniczka pojęć zawartego w ustawie. Dokonano tego poprzez odesłanie do definicji zawartej w dyrektywie 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 grudnia 2004 r. w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym oraz zmieniającej dyrektywę 2001/34/WE (Dz. Urz. UE L 390 z późn. zm.). W ten sposób dokonano wyłączenia z definicji emitenta niektórych podmiotów. Dotyczy to w szczególności władz państwowych, regionalnych lub lokalnych danego kraju, międzynarodowej instytucji publicznej, do której należy przynajmniej jedno Państwo Członkowskie, EBC oraz krajowych banków centralnych Państw Członkowskich, niezależnie od tego, czy są emitentami akcji czy też innych papierów wartościowych.

Wyjaśnijmy też, że wspomnienie wcześniej unijne rozporządzenie 2019/815 (chodzi o rozporządzenie z 17 grudnia 2018 r. uzupełniającego dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania; Dz. Urz. UE L 143 oraz Dz. Urz. UE L 326) przewiduje, że emitenci sporządzają swoje raporty roczne, a więc także sprawozdania finansowe, które wchodzą w skład tego raportu, w formacie XHTML. W przypadku sprawozdań skonsolidowanych należy je oznakować przy użyciu standardu Inline XBRL.

Propozycje zmian w ustawie o rachunkowości odnoszą się także do jednostek niebędących emitentami, ale sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z MSR. W tym przypadku również chodzi o ujednolicenie przepisów dotyczących formatów e-sprawozdań finansowych tych jednostek. Jak wynika z projektu, jednostki niebędące emitentami i sporządzające swoje sprawozdania finansowe zgodnie z MSR będą mogły sporządzać sprawozdania finansowe w formacie stosowanym przez tę jednostkę dla celów rocznego raportu finansowego, o którym mowa w rozporządzeniu 2019/815 (XHTML) lub w innym formacie przeszukiwalnym.

Wprowadzenie formatu przeszukiwalnego jako alternatywy dla formatu XHTML, oznacza, że sprawozdanie finansowe powinno zostać sporządzone w formacie, który umożliwia automatyczne przeszukanie tego sprawozdania. Plik taki musi zapewnić możliwość automatycznego przeszukiwania dokumentu oraz porównania, analizowania i interpretowania danych.

Projekt zawiera także przepisy odnoszące się do sprawozdań skonsolidowanych. Emitenci sporządzający statutowe skonsolidowane sprawozdanie finansowe będą mieli obowiązek stosowania formatu XHTML, określonego w rozporządzeniu 2019/815 oraz znakowania tych sprawozdań przy użyciu języka znaczników Inline XBRL.

W pierwszej kolejności znakowaniu zgodnie z XBRL będą podlegały podstawowe elementy skonsolidowanego sprawozdania finansowego. W dalszej kolejności (zgodnie z załącznikiem II do rozporządzenia 2019/815) – po 1 stycznia 2022 r. – znakowaniu podlegać będzie także informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego.

Jednostki pozagiełdowe, sporządzające swoje skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSR, będą sporządzać te sprawozdania w formacie stosowanym dla celów rocznego raportu finansowego, o którym mowa w rozporządzeniu 2019/815 (XHTML), lub innym formacie przeszukiwalnym. Dodatkowo jednostki takie będą miały możliwość znakowania tych sprawozdań zgodnie z wymogami rozporządzenia 2019/815.

Przypomnijmy, że obecnie emitenci sporządzają sprawozdania finansowe oraz składają je do KRS w następujących formatach: jednostkowe sprawozdania finansowe według ustawy – w formacie XML z załączonymi plikami PDF; jednostkowe sprawozdania finansowe według MSR – w dowolnym formacie elektronicznym; skonsolidowane sprawozdania finansowe według MSR – w dowolnym formacie elektronicznym.

Nowe zasady poodpisywania sprawozdań finansowych

Nowelizacja ustawy o rachunkowości ma także wprowadzić ułatwienia dotyczące podpisywania sprawozdań finansowych.

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu. Zmiana w zakresie podpisywania sprawozdania finansowego polega na umożliwieniu dokonania tej czynności tylko przez jednego członka zarządu wieloosobowego.

Nowelizacja określa także warunki, po spełnieniu których sprawozdanie finansowe może zostać podpisane tylko przez jednego członka organu wieloosobowego. Osoba ta musi uzyskać od pozostałych członków oświadczenia potwierdzające, że sprawozdanie spełnia wymagania przewidziane w ustawie. Odmowa złożenia oświadczenia będzie traktowana jako równoważna z odmową podpisania sprawozdania finansowego i wymagać będzie pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego.

Oświadczenia oraz odmowy złożenia tych oświadczeń będą̨ sporządzane w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym albo w postaci papierowej opatrzonej własnoręcznym podpisem. Jeżeli dokumenty zostaną̨ sporządzone w postaci papierowej, to osoba podpisująca sprawozdanie finansowe będzie sporządzała odwzorowania cyfrowe tych dokumentów, a następnie będzie opatrywała te odwzorowania podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Nowelizacja wprowadza także ogólną zasadę, zgodnie z którą podpisanie sprawozdania finansowego stanowi potwierdzenie, że sprawozdanie to spełnia wymagania przewidziane w ustawie. Przy czym zarówno podpisanie sprawozdania, jak i złożenie oświadczenia niesie ze sobą jednakowe skutki w zakresie odpowiedzialności członka organu zarządzającego, który, podpisując sprawozdanie lub składając oświadczenie, potwierdza, że sprawozdanie sporządzone zostało zgodnie z wymogami ustawy.

Przyjęty przez rząd projekt zmian w przepisach o rachunkowości, analogiczne zmiany jak w przypadku sprawozdań finansowych wprowadza także w przypadku podpisywania skonsolidowanych sprawozdań finansowych, sprawozdania z płatności oraz skonsolidowanego sprawozdania z płatności. Niezależnie od tego pojawi się też obowiązek złożenia określonych dokumentów (odmowy podpisania sprawozdania finansowego, oświadczenia składanego przez osoby wchodzące w skład organu wieloosobowego o spełnianiu przez sprawozdanie finansowe wymagań przewidzianych w ustawie oraz odmowy złożenia tego oświadczenia) do właściwego rejestru sądowego oraz obowiązek przechowywania tych dokumentów przez jednostkę̨ przez 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym zatwierdzono sprawozdanie finansowe.

Konsekwencją zmian w przepisach dotyczących podpisywania sprawozdań są zmiany w ustawie o CIT. Dotyczy to w szczególności obowiązku składania Szefowi KAS określonych dokumentów: odmowy podpisania sprawozdania finansowego, oświadczenia składanego przez osoby wchodzące w skład organu wieloosobowego o spełnianiu przez sprawozdanie finansowe wymagań przewidzianych ustawą oraz odmowy złożenia tego oświadczenia. Ponadto, w nowelizacji wydłuża się termin na złożenie sprawozdania do Szefa KAS do 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania (obecnie jest to 10 dni).

Badanie sprawozdań finansowych

Nowelizacja przewiduje także zmiany w ustawie z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.

Nowe zasady mają przewidywać, że biegły rewident w przypadku badania sprawozdań finansowych, w sprawozdaniu z badania będzie musiał odnieść się do tego, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z odpowiednimi wymogami ustawowymi. W przypadku sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z wymogami określonym w unijnym rozporządzeniu 2019/815 biegły w sprawozdaniu z badania będzie musiał wypowiedzieć się, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w formacie XHTML, a w przypadku skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych zgodnie z MSSF – czy zostało ono właściwie oznakowane przy użyciu języka znaczników Inline XBRL.

Innymi słowy zmiana polega na wprowadzenia dodatkowego, obligatoryjnego elementu do sprawozdania z badania sprawozdania finansowego w postaci opinii, czy badane skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało oznakowane zgodnie z wymogami rozporządzenia 2019/815.

Nowelizacja wprowadzi ponadto zmiany w sposobie prowadzenia kontroli przez Polską Agencją Nadzoru Audytowego (PANA). W tym obszarze nowelizacja wprowadza kompleksowe rozwiązania dotyczące przeprowadzania przez Agencję kontroli zdalnych w firmach audytorskich; ułatwienia w rozpatrywaniu spraw dotyczących listy firm audytorskich, umożliwiając ich załatwienie za pomocą systemu teleinformatycznego; zmiany w przepisach o naruszaniu tajemnicy zawodowej biegłego rewidenta oraz dotyczących odbywania posiedzeń zdalnych oraz podejmowania uchwał w trybie obiegowym.

Zapraszamy do kontaktu z autorami opracowania w przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących przedstawionych powyżej kwestii:

Monika Tuzimek
Partner, Dział Audytu i Doradztwa Gospodarczego
Mail
03.02.2021

Sprawozdawczość finansowa w czasach pandemii SARS-CoV-2

W obliczu pandemii COVID-19 zarządy przedsiębiorstw, główni księgowi oraz biegli rewidenci stają przed wyzwaniem przedstawienia oraz oceny wpływu obecnej sytuacji gospodarczej na kluczowe pozycje prezentowane w sprawozdaniach finansowych.

Ekonomiczne skutki pandemii mają znaczący wpływ na działalność wielu podmiotów gospodarczych, współpracujących z nimi dostawców, odbiorców czy kredytodawców. W warunkach dużej niepewności i zmienności otoczenia makro- i mikroekonomicznego odpowiednie odzwierciedlenie wpływu tej sytuacji na sprawozdawczość jest niezwykle trudne.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom ww. interesariuszy, przygotowaliśmy publikację omawiającą wybrane obszary, które wymagają w naszej ocenie szczególnej uwagi przy sporządzaniu sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą o rachunkowości.

POBIERZ „SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA W CZASACH PANDEMII SARS-COV-2”

Pobierz całe opracowanie

 
Poniżej prezentujemy zakres poszczególnych sekcji:

1. Wycena aktywów
W związku trwającą pandemią spółki są zobowiązane ocenić czy nie doszło do utraty wartości posiadanych aktywów. W tej części przekrojowo omawiamy zagadnienia które należy rozważyć, potencjalne wyzwania oraz rekomendowane działania, w podziale na sekcje:

  • Wycena aktywów trwałych
  • Realizacja aktywa z tytułu podatku odroczonego
  • Wycena i utrata wartości zapasów
  • Wycena należności

2. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
W kontekście wpływu pandemii na gospodarki, rynki i przedsiębiorstwa oraz w związku z dużą niepewnością kierownictwo jednostki ze szczególną ostrożnością powinno podejść do sporządzanych szacunków księgowych oraz kompletności/wyceny zobowiązań i rezerw na zobowiązania. Część druga wskazuje na działania na których należy się skoncentrować w tym obszarze, m.in.:

  • Szacunki księgowe
  • Kompletność i wycena zobowiązań i rezerw na zobowiązania

3. Kontynuacja działalności
Z perspektywy sprawozdawczości finansowej jeden z kluczowych obszarów wymagających zaadresowania w związku z COVID-19 to ocena założenia kontynuacji działalności. Zagadnienie to zostało przybliżone w części trzeciej. Mamy nadzieję, że nasze podsumowanie okaże się dla Państwa pomocne w sporządzaniu sprawozdań finansowych w nowej rzeczywistości.

4. Wsparcie z tarczy antykryzysowej. Rozliczenie w księgach rachunkowych.
Przedsiębiorcy ubiegają się o różnego rodzaju pomoc w ramach kolejnych tarcz antykryzysowych. Uzyskane wsparcie powinno być odzwierciedlone w księgach spółki, a następnie odpowiednio zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym. W ostatniej publikacji prezentujemy nasze wytyczne w tym zakresie.

W przypadku jakichkolwiek pytań zapraszamy do kontaktu z autorami opracowania:

Monika Tuzimek
Partner

E-mail

Sandra NiespodziewanaSandra Niespodziewana
Senior Consultant

E-mail

Zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi publikacjami ekspertów Baker Tilly TPA

Publikacje do pobrania

19.01.2021

COVID-19: Trzy razy NIE w procesie wyceny utraty wartości

Epidemia COVID-19, która wybuchła w grudniu 2019, a obecnie jest światową pandemią mającą skutki na terenie ponad 200 krajów i terytoriów, wywołała ogromną niepewność na całym świecie.

Bezpośredni wpływ pandemii oraz szereg środków zaradczych ze strony rządów, w postaci zarówno pakietów zachęt gospodarczych o niespotykanej dotąd skali, jak i zakazów oraz kontroli przemieszczania się, mających na celu powstrzymanie pandemii, nieuchronnie wpłynęły na zachowania społeczne i gospodarcze w skali globalnej. Skutki społeczne i gospodarcze są wyraźnie widoczne w związku z drastycznym wzrostem bezrobocia na całym świecie i pierwszym od dziesięcioleci spadkiem PKB w wielu krajach na całym świecie. Pomimo odkrycia potencjalnej szczepionki, świat wciąż dryfuje po nieznanych wodach.

W kontekście niestabilności i niepewności rynku spowodowanej pandemią, ocena utraty wartości stała się bardziej istotna i wymagająca. W śródrocznym okresie sprawozdawczym 2020 r. mogły wystąpić przesłanki utraty wartości, które skutkowały przeprowadzeniem testu na utratę wartości składnika aktywów spółki lub grupy aktywów (jednostki generującej środki pieniężne – CGU) przy przeprowadzaniu corocznej oceny utraty wartości, zarówno w odniesieniu do nabytej wartości firmy, jak i wartości niematerialnych o bezterminowym okresie użytkowania, które nie są jeszcze dostępne do użytkowania (jeśli istnieją).

Normy wymagają od spółek rozważenia przynajmniej następujących informacji ze źródeł zewnętrznych i wewnętrznych w celu ustalenia, czy wymagana jest ocena utraty wartości (patrz diagram poniżej).

Źródła zewnętrzne

  • Znaczący spadek wartości rynkowej składnika aktywów
  • Znaczące niekorzystne zmiany, obecne lub mające miejsce w niedalekiej przyszłości, w otoczeniu rynkowym, technologicznym, prawnym i gospodarczym, w którym spółka prowadzi działalność
  • Wzrost rynkowych stóp procentowych
  • Kapitalizacja rynkowa jest niższa od wartości bilansowej całkowitych aktywów netto spółki
Źródła wewnętrzne

  • Dowody na to, że nastąpiła utrata przydatności danego składnika aktywów lub jego fizyczne uszkodzenie
  • Znaczące zmiany na rynku, aktualne lub mające miejsce w niedalekiej przyszłości, do których dany składnik aktywów jest wykorzystywany, np. gdy składnik aktywów przestaje funkcjonować lub gdy planuje się zaprzestać jego działalności
  • Sprawozdawczość wewnętrzna, która wskazuje na gorsze od oczekiwanych wyniki ekonomiczne danego składnika aktywów

Istnieje kilka obszarów, na które spółki powinny zwracać szczególną uwagę przy przeprowadzaniu testu na utratę wartości w związku ze zmiennością rynku spowodowaną wybuchem epidemii COVID-19.

 

1. Ocena utraty wartości NIE zawsze opiera się na najgorszym możliwym scenariuszu.

W przypadku wykrycia wskaźników, spółki są zobowiązane do oszacowania wartości odzyskiwalnej składnika aktywów lub jednostki CGU jako wyższej z następujących wartości

  • „wartość godziwa pomniejszona o koszty zbycia” oraz
  • „wartość użytkowa” na dzień sprawozdawczy.

Odzyskiwalna wartość jest szacowana przy użyciu zestawu przyszłych przepływów pieniężnych, które według przewidywań będą generowane z danego składnika aktywów lub CGU. Oznacza to najbardziej prawdopodobne wyniki oparte na racjonalnych i uzasadnionych założeniach na dzień sprawozdawczy. Spółki nie powinny opierać oceny utraty wartości na najgorszym scenariuszu, ponieważ celem nie jest przeprowadzenie testu warunków skrajnych dla oceny utraty wartości.

2. Wartość firmy powstała w wyniku połączenia jednostek gospodarczych NIE powinna być po prostu spisana w koszty

Kolejną kluczową kwestią jest stwierdzenie, że spadek kapitalizacji rynkowej przedsiębiorstwa może mieć charakter przejściowy w związku z czym należy ocenić czy długoterminowo wpływa na wycenę wartości przedsiębiorstwa (i wartości firmy). Wartość firmy, jako wynik synergii powstałej w rezultacie połączenia jednostek gospodarczych, nie powinna być po prostu spisywana w koszty (poprzez odpisy aktualizacyjne), lecz wymaga starannej oceny opartej na faktach i okolicznościach. W większości przypadków zakłada się, że synergia wynikająca z połączenia jednostek gospodarczych będzie stopniowo rozliczna w okresie prognozy a jej nierozliczona cześć będzie skapitalizowana w ramach wartości rezydualnej odzwierciedlając oszczędności kosztów wynikające z poprawy efektywności operacyjnej lub wzrostu przychodów w wyniku lepszego obrotu generowanego przez aktywa.

3. NIE należy podwójnie liczyć zwiększonych czynników ryzyka

Globalna pandemia może wpłynąć na zdolność generowania środków pieniężnych przez składnik aktywów lub CGU ze względu na wzrost ryzyka i niepewności. W związku z tym zaleca się spółkom korektę oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych ALBO stopy dyskontowej w celu uwzględnienia zwiększonego ryzyka, lecz nie obu tych czynników. Wymaga to racjonalnego rozważenia i zrozumienia perspektyw operacyjnych i finansowych składnika aktywów lub CGU, w ramach których działa. Przy szacowaniu kosztu kapitału własnego konieczne może być również uwzględnienie przez przedsiębiorstwa premii za ryzyko właściwej dla danej jednostki.

Ogólnie rzecz biorąc, ocena utraty wartości jest kluczowym elementem procesu sprawozdawczości finansowej. Proces ten może być skomplikowany i czasochłonny. Dlatego ważne jest, aby przedsiębiorstwa wcześnie planowały i posiadały odpowiednie procedury modelowania procesów biznesowych i prognozowania. Nasze doświadczenie w zakresie oceny utraty wartości może pomóc firmom przebrnąć przez czynniki powodujące utratę wartości i wypracować dokładniejszą wycenę utraty wartości.
Komentarz eksperta

„Żyjemy w bezprecedensowych czasach. Wpływ pandemii COVID-19 na społeczeństwo, gospodarkę i przedsiębiorstwa był szybki, poważny i złożony. Był to rok pełen emocji, również na rynkach kapitałowych . W skali globalnej rynki finansowe doświadczyły ekstremalnych poziomów zmienności, a indeks S&P w pewnym momencie spadł o prawie 30% w stosunku do szczytu z lutego. Wygranym tego roku jest (póki co) oczywiście sektor technologiczny, głównie amerykański. Indeks Nasdaq zyskał, mimo gigantycznych spadków wiosną, ponad +41%. Dla rynków akcji w USA 2020 r. jest suma summarum udany – S&P500 wzrósł o blisko 15%. Na Starym Kontynencie aż tak spektakularnie nie jest, ale część indeksów zdołała odrobić straty z lutego i marca. Niemiecki DAX zyskał znacznie ponad +2%. Podobnie w Polce, rynek akcji przeszedł od rekordowych wzrostów przez gigantyczne spadki, by potem znów poddać się fali euforii.

Wśród wielu krytycznych następstw pandemii, zespoły kierownicze i ich audytorzy będą musieli rozważyć wpływ na ocenę wartości godziwej aktywów, szczególnie w odniesieniu do potencjalnej utraty wartości firmy. Należy unikać nadmiernie uproszczonych wniosków, które niewłaściwie ekstrapolują negatywne bieżące wyniki zbyt głęboko w przyszłość, podobnie jak nadmiernie optymistycznych scenariuszy prognoz. Potrzebna jest trzeźwa analiza w oparciu o dokładną, odgórną i oddolną ocenę podstaw branży i biznesu, aby określić właściwą wycenę, jaką uczestnik rynku przypisałby przedsiębiorstwu, z zachowaniem należytej staranności. Zespół Baker Tilly TPA posiada doświadczenie w rozwiązywaniu złożonych problemów z zakresu sprawozdawczości finansowej i wycen, dzięki którym możemy pomóc naszym klientom sprostać niektórym wyzwaniom w obecnych, niepewnych czasach.” – Monika Tuzimek – Partner Baker Tilly TPA

Zapraszamy do pobrania pełnego opracowania w wersji PDF.

W przypadku jakichkolwiek pytań zapraszamy do kontaktu z ekspertami Baker Tilly TPA:

 

Krzyztof HorodkoKrzysztof Horodko
Partner Zarządzający

E-mail

Monika TuzimekMonika Tuzimek
Partner

E-mail

Tomasz ManowiecTomasz Manowiec
Dyrektor, Corporate Finance

E-mail

08.01.2021

W sprawozdaniu finansowym za 2020 rok najważniejsza będzie ocena kontynuacji działalności

Badanie sprawozdania za rok 2020 będzie wymagało od biegłych rewidentów zwrócenia jeszcze większej uwagi na weryfikację zdolności spółek do dalszego działania w związku ze skutkami COVID-19. W przypadku zaistnienia istotnych zdarzeń mających wpływ na niepewność kontynuacji działalności, w sprawozdaniu finansowym wymagane są odpowiednie ujawnienia, w tym także opis planów jednostki.

Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA) opublikowała nie tak dawno zestaw materiałów, które mają pomóc w przygotowaniu do badania sprawozdania finansowego za 2020 r. Opiera się on na wcześniejszych publikacjach IAASB opisujących m.in. kluczowe ryzyka audytu czy zagadnienia związane z kontynuacją działalności w kontekście COVID-19.

PANA zwraca uwagę m.in. na cztery kluczowe ryzyka audytu związane z pandemią COVID, na które warto zwrócić uwagę planując procedury badania: kontrolę wewnętrzną, ryzyko oszustwa, nieprawidłowości w wykorzystaniu pomocy rządowej oraz badanie wartości szacunkowych.

W zalecaniach PANA, za szczególnie istotne uznano obowiązki związane z badaniem kwestii zdolności jednostki do kontynuacji działalności. W związku z tym konieczne jest uzyskanie odpowiednich i wystarczających dowodów, że badane sprawozdanie finansowe oparte jest o właściwe założenie (kontynuowania lub niekontynuowania działalności) oraz zweryfikowanie, czy nie istnieje istotna niepewność, co do zdolności do kontynuowania działalności a następnie na podstawie powyższych wniosków sformułowanie odpowiedniej opinii w sprawozdaniu z badania.

Przypomnijmy, że założenie kontynuacji działalności stanowi fundamentalną zasadę sporządzania sprawozdań finansowych. Oznacza, że jednostka będzie dalej działała w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia spółki w stan likwidacji lub upadłości.

W alercie PANA podkreślono, że kierownik jednostki powinien uzupełnić sprawozdanie finansowe o dodatkowe ujawnienia związane ze zdarzeniami lub warunkami wpływającymi na ocenę kontynuacji działalności. Powinien przede wszystkim ocenić zdolność do kontynuacji działalności jednostki w okresie 12 miesięcy. Taki horyzont czasowy wprost wynika z ustawy o rachunkowości, albowiem zgodnie z art. 5, ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki jest zobowiązany do uwzględnienia wszystkich informacji dostępnych na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczących dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.

Zgodnie z zaleceniem PANA, biegły rewident powinien zwrócić się z zapytaniem do kierownika jednostki, czy przewiduje on zdarzenia późniejsze, które mogą̨ mieć wpływ na założenie kontynuacji działalności.

Jak podkreślano w wyjaśnieniach PANA, niektóre zdarzenia lub warunki związane z pandemią COVID-19, mogą świadczyć o braku zdolności do kontynuacji działalności. W szczególności należy zwrócić uwagę na utratę dużego rynku, kluczowych klientów, przychodów, czy też niedobory siły roboczej. Wymagana jest weryfikacja czy zmniejszyła się wartość aktywów (trwałych i obrotowych) wykorzystywanych do generowania przepływów pieniężnych. Ponadto należy ustalić: czy nastąpiło opóźnienie we wprowadzeniu nowych produktów lub usług, jak wahania kursów walut wpływają na sytuację finansową i majątkową jednostki, a także ocenić szacunki, na które wpływ ma zwiększona niepewność (np. obliczenia oparte na zmiennych stopach procentowych, takich jak stopy procentowe lub kursy walut). W ramach analizy kontynuacji działalności należy również przenalizować zwiększone ryzyko kredytowe kontrahentów a także wypłacalność badanej jednostki.

Wskazówki te są o tyle pomocne, że ustawa o rachunkowości nie wskazuje konkretnych przypadków zagrożenia kontynuacji działalności, oczywiście poza likwidacją czy upadłością samej jednostki.

Jeśli wystąpią zdarzenia lub warunki wskazane powyżej, kierownictwo jednostki jest zobligowane do przedstawienia swojej oceny ich wpływu na dalsze funkcjonowanie oraz ewentualnych planów na ograniczenie ryzyka związanych z tymi zdarzeniami. Zadaniem audytora jest omówienie tych kwestii z zarządem spółki oraz analiza dostępnych informacji w celu ustalenia prawidłowego podejścia do wyceny aktywów i pasywów oraz zdolności jednostki do kontynuacji działalności i związanych z tym ujawnień.

W przypadku zaistnienia istotnych zdarzeń mających wpływ na niepewność kontynuacji działalności, w sprawozdaniu finansowym jednostki wymagane są ujawnienia informacji o zidentyfikowanych zdarzeniach lub warunkach związanych z kontynuacją działalności a w stosownych przypadkach, o planach kierownictwa w tym zakresie.

Gdy założenie kontynuacji działalności jednostki nie jest zasadne, sprawozdanie finansowe należy sporządzić przy uwzględnieniu art. 29 ustawy o rachunkowości. Wówczas wycena aktywów jednostki odbywa się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, skorygowanych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Ponadto jednostka, jeśli znajduje się w takiej sytuacji jest zobowiązana utworzyć rezerwę na prognozowane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności.

Na zakończenie warto jeszcze podkreślić, że głównym celem sprawozdania finansowego jest rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego. W konsekwencji pominięcie informacji o wpływie pandemii na działalność jednostki byłoby istotnym uchybieniem.

__

Zachęcamy do kontaktu w razie jakichkolwiek pytań dotyczących przedstawionych powyżej kwestii

Konrad Mławiński
Supervisor

konrad.mlawinski@bakertilly-tpa.pl

 

16.12.2020

Sprawozdawczość finansowa w czasach pandemii SARS-CoV-2 | Wsparcie z tarczy antykryzysowej. Rozliczenie w księgach rachunkowych.

W obliczu pandemii COVID-19 zarządy przedsiębiorstw, główni księgowi oraz biegli rewidenci stają przed wyzwaniem przedstawienia oraz oceny wpływu obecnej sytuacji gospodarczej na kluczowe pozycje prezentowane w sprawozdaniach finansowych. Ekonomiczne skutki pandemii mają znaczący wpływ na działalność wielu podmiotów gospodarczych, współpracujących z nimi dostawców, odbiorców czy kredytodawców. W warunkach dużej niepewności i zmienności otoczenia makro- i mikroekonomicznego odpowiednie odzwierciedlenie wpływu tej sytuacji na sprawozdawczość jest niezwykle trudne.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom ww. interesariuszy, przygotowaliśmy cykl publikacji omawiających wybrane obszary, które wymagają w naszej ocenie szczególnej uwagi przy sporządzaniu sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą o rachunkowości.

W ostatniej, czwartej części prezentujemy temat „Wsparcie z tarczy antykryzysowej. Rozliczenia w księgach rachunkowych.”.

 

Przedsiębiorcy ubiegają się o różnego rodzaju pomoc w ramach kolejnych tarcz antykryzysowych. Uzyskane wsparcie powinno być odzwierciedlone w księgach spółki, a następnie odpowiednio zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym. Poniżej prezentujemy nasze wytyczne w tym zakresie.

Tarcza antykryzysowa to wielokierunkowy pakiet działań rządu, który ma przeciwdziałać gospodarczym skutkom pandemii koronawirusa i chronić polskie przedsiębiorstwa przed kryzysem.

Tarcza antykryzysowa opiera się na pięciu filarach:

  • ochronie miejsc pracy i bezpieczeństwa pracowników,
  • finansowaniu przedsiębiorców,
  • ochronie zdrowia,
  • wzmocnieniu systemu finansowego,
  • inwestycjach publicznych.

(*www.gov.pl).

Wsparcie, na które liczyć mogą przedsiębiorcy, przyjmuje formę m.in.:

  • zwolnienia ze składek ZUS,
  • częściowo bezzwrotnego dofinansowania z PFR,
  • dofinansowania do kosztów wynagrodzeń i składek ZUS,
  • przesunięcia terminu płatności składek ZUS i podatków lub rozłożenia ich na raty,
  • umorzenia odsetek za nieterminowe opłacanie składek ZUS,
  • możliwości rezygnacji z uproszczonej formy wpłacania zaliczek na podatek.

Poniżej przedstawiamy ujęcie bilansowe i podatkowe dla najważniejszych form pomocy z tarczy antykryzysowej.

Zwolnienie z konieczności uiszczania składek ZUS

Zwolnienie z konieczności zapłacenia składek ZUS jest realizowane w trybie ich umorzenia. Pracodawca korzystający z takiego zwolnienia ustala wynagrodzenie należne pracownikowi na podstawie zasad ogólnych, czyli nalicza pełne składki, ale nie odprowadza ich do ZUS. Bilansowo więc odpisane zobowiązanie z tytułu składek ZUS należy odnieść w ciężar pozostałych przychodów operacyjnych.
W ujęciu podatkowym przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS nie są przychodem podatkowym, a nieopłacone składki ZUS nie są kosztem uzyskania przychodu – ani te będące kosztem pracodawcy, ani te będące kosztem pracownika.

Dofinansowania do kosztów wynagrodzeń i składek ZUS

Wszelkie otrzymane dofinansowania bezzwrotne jednostka musi ująć w pozostałych przychodach operacyjnych. Co do ujęcia podatkowego, spółka powinna potraktować taki przychód jako przychód niepodatkowy. Należy również pamiętać o niepodatkowym ujęciu kosztów bezpośrednio związanych z otrzymanym dofinansowaniem.

Dofinansowania z PFR

Dofinansowania otrzymane z PFR mają być co do zasady częściowo zwrotne. Co prawda dofinansowanie jest określane mianem subwencji, jednak w księgach rachunkowych powinno być potraktowane jako pożyczka dla przedsiębiorcy. W związku z czym należy je zaewidencjonować po stronie pasywów jako zobowiązanie dłużne. Jak sugeruje resort finansów, w związku z incydentalnym charakterem można ująć dodatkową pozycję uszczegółowiającą w sprawozdaniu finansowym oraz ujawnić w informacji dodatkowej możliwość częściowego umorzenia subwencji w przyszłości. Wydatki, które jednostka regulować będzie ze środków otrzymanych od PFR, ewidencjonować powinna na zasadach zgodnych z ustawą o rachunkowości, czyli tak jak inne wydatki pokrywane ze środków własnych.
Po otrzymaniu decyzji o częściowym umorzeniu dofinansowania spółka będzie zobowiązana rozliczyć kwotę umorzoną, zmniejszając zobowiązanie w korespondencji z pozostałymi przychodami operacyjnymi. Natomiast zwrot subwencji w momencie zapłaty spowoduje rozliczenie pozostałej części zobowiązania z potwierdzeniem zapłaty.

W ujęciu podatkowym przedsiębiorcy powinni ująć kwotę otrzymanego dofinansowania jako przychód niepodatkowy. Ponadto w momencie zwrotu środków nie należy ich traktować jako koszt podatkowy.
Z kolei koszty sfinansowane z udzielonych w ramach Tarczy środków jednostka powinna zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych.

Na gruncie ustawy o CIT, wartość umorzonych zobowiązań z uzyskanego finansowania stanowi przychód podatkowy. Resort finansów informuje, że we współpracy z PFR możliwość częściowego zwolnienia z podatku tak powstałego przychodu będzie analizowana.

W przypadku jakichkolwiek pytań zapraszamy do kontaktu z autorami opracowania:

Monika Tuzimek
Partner

E-mail

Sandra NiespodziewanaSandra Niespodziewana
Senior Consultant

E-mail

POBIERZ „SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA W CZASACH PANDEMII SARS-COV-2”

Jeśli są Państwo zainteresowani pobraniem bezpłatnego opracowania „Sprawozdawczość finansowa w czasach pandemii SARS-CoV-2” prosimy o wypełnienie formularza.

Publikacje do pobrania

Ta strona używa plików cookie

Ta strona korzysta z plików cookie, dostarczając treści dopasowane do Twoich potrzeb. Pozostając na niej, wyrażasz zgodę na korzystanie z cookies. Aby dowiedzieć się więcej, zachęcamy do zapoznania się z naszą Polityką Prywatności.

Zgoda