W sprawozdaniu finansowym za 2020 rok najważniejsza będzie ocena kontynuacji działalności
Badanie sprawozdania za rok 2020 będzie wymagało od biegłych rewidentów zwrócenia jeszcze większej uwagi na weryfikację zdolności spółek do dalszego działania w związku ze skutkami COVID-19. W przypadku zaistnienia istotnych zdarzeń mających wpływ na niepewność kontynuacji działalności, w sprawozdaniu finansowym wymagane są odpowiednie ujawnienia, w tym także opis planów jednostki.
Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA) opublikowała nie tak dawno zestaw materiałów, które mają pomóc w przygotowaniu do badania sprawozdania finansowego za 2020 r. Opiera się on na wcześniejszych publikacjach IAASB opisujących m.in. kluczowe ryzyka audytu czy zagadnienia związane z kontynuacją działalności w kontekście COVID-19.
PANA zwraca uwagę m.in. na cztery kluczowe ryzyka audytu związane z pandemią COVID, na które warto zwrócić uwagę planując procedury badania: kontrolę wewnętrzną, ryzyko oszustwa, nieprawidłowości w wykorzystaniu pomocy rządowej oraz badanie wartości szacunkowych.
W zalecaniach PANA, za szczególnie istotne uznano obowiązki związane z badaniem kwestii zdolności jednostki do kontynuacji działalności. W związku z tym konieczne jest uzyskanie odpowiednich i wystarczających dowodów, że badane sprawozdanie finansowe oparte jest o właściwe założenie (kontynuowania lub niekontynuowania działalności) oraz zweryfikowanie, czy nie istnieje istotna niepewność, co do zdolności do kontynuowania działalności a następnie na podstawie powyższych wniosków sformułowanie odpowiedniej opinii w sprawozdaniu z badania.
Przypomnijmy, że założenie kontynuacji działalności stanowi fundamentalną zasadę sporządzania sprawozdań finansowych. Oznacza, że jednostka będzie dalej działała w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia spółki w stan likwidacji lub upadłości.
W alercie PANA podkreślono, że kierownik jednostki powinien uzupełnić sprawozdanie finansowe o dodatkowe ujawnienia związane ze zdarzeniami lub warunkami wpływającymi na ocenę kontynuacji działalności. Powinien przede wszystkim ocenić zdolność do kontynuacji działalności jednostki w okresie 12 miesięcy. Taki horyzont czasowy wprost wynika z ustawy o rachunkowości, albowiem zgodnie z art. 5, ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki jest zobowiązany do uwzględnienia wszystkich informacji dostępnych na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczących dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.
Zgodnie z zaleceniem PANA, biegły rewident powinien zwrócić się z zapytaniem do kierownika jednostki, czy przewiduje on zdarzenia późniejsze, które mogą̨ mieć wpływ na założenie kontynuacji działalności.
Jak podkreślano w wyjaśnieniach PANA, niektóre zdarzenia lub warunki związane z pandemią COVID-19, mogą świadczyć o braku zdolności do kontynuacji działalności. W szczególności należy zwrócić uwagę na utratę dużego rynku, kluczowych klientów, przychodów, czy też niedobory siły roboczej. Wymagana jest weryfikacja czy zmniejszyła się wartość aktywów (trwałych i obrotowych) wykorzystywanych do generowania przepływów pieniężnych. Ponadto należy ustalić: czy nastąpiło opóźnienie we wprowadzeniu nowych produktów lub usług, jak wahania kursów walut wpływają na sytuację finansową i majątkową jednostki, a także ocenić szacunki, na które wpływ ma zwiększona niepewność (np. obliczenia oparte na zmiennych stopach procentowych, takich jak stopy procentowe lub kursy walut). W ramach analizy kontynuacji działalności należy również przenalizować zwiększone ryzyko kredytowe kontrahentów a także wypłacalność badanej jednostki.
Wskazówki te są o tyle pomocne, że ustawa o rachunkowości nie wskazuje konkretnych przypadków zagrożenia kontynuacji działalności, oczywiście poza likwidacją czy upadłością samej jednostki.
Jeśli wystąpią zdarzenia lub warunki wskazane powyżej, kierownictwo jednostki jest zobligowane do przedstawienia swojej oceny ich wpływu na dalsze funkcjonowanie oraz ewentualnych planów na ograniczenie ryzyka związanych z tymi zdarzeniami. Zadaniem audytora jest omówienie tych kwestii z zarządem spółki oraz analiza dostępnych informacji w celu ustalenia prawidłowego podejścia do wyceny aktywów i pasywów oraz zdolności jednostki do kontynuacji działalności i związanych z tym ujawnień.
W przypadku zaistnienia istotnych zdarzeń mających wpływ na niepewność kontynuacji działalności, w sprawozdaniu finansowym jednostki wymagane są ujawnienia informacji o zidentyfikowanych zdarzeniach lub warunkach związanych z kontynuacją działalności a w stosownych przypadkach, o planach kierownictwa w tym zakresie.
Gdy założenie kontynuacji działalności jednostki nie jest zasadne, sprawozdanie finansowe należy sporządzić przy uwzględnieniu art. 29 ustawy o rachunkowości. Wówczas wycena aktywów jednostki odbywa się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, skorygowanych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Ponadto jednostka, jeśli znajduje się w takiej sytuacji jest zobowiązana utworzyć rezerwę na prognozowane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności.
Na zakończenie warto jeszcze podkreślić, że głównym celem sprawozdania finansowego jest rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego. W konsekwencji pominięcie informacji o wpływie pandemii na działalność jednostki byłoby istotnym uchybieniem.
__
Zachęcamy do kontaktu w razie jakichkolwiek pytań dotyczących przedstawionych powyżej kwestii
Konrad Mławiński
Supervisor
konrad.mlawinski@bakertilly-tpa.pl
