Sejm na posiedzeniu w 9 marca 2023 r. przyjął ustawę o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw, odrzucając wszystkie poprawki Senatu. Minimalna odległość wiatraków od zabudowań ustalona została tym samym na poziomie 700 m. Ustawa trafiła już do podpisu do prezydenta.
Po raz kolejny branża nieruchomości doceniła zespół doradców podatkowych TPA Poland i finansowych Baker Tilly TPA. Tym razem otrzymaliśmy tytuł najlepszego doradcy w zakresie podatków i finansów w CIJ Awards.
Bieżący poziom Baker Tilly TPA Index wynosi 0,43. Po ostatnich spadkach w końcu notujemy lekki wzrost, bo poprzedni odczyt był na poziomie 0,40. Jest szansa, że to pierwsze symptomy poprawy koniunktury, która może nastąpić w najbliższych miesiącach.
Minimalny poziom indeksu został wyznaczony w październiku 2022 r. przy wartości 0,37. W ciągu kolejnych dwóch miesięcy wszystkie analizowane odczyty* wykazały postępującą poprawę. Oczywiście nadal pozostajemy w strefie słabej koniunktury gospodarczej, ale cykliczność odczytów indeksu i zapoczątkowane wzrosty dobrze rokują dla polskiej gospodarki.
„W poprzednim wydaniu naszego raportu mocno podkreślaliśmy wpływ drastycznych podwyżek cen gazu i energii elektrycznej na stan gospodarki. Tegoroczna zima jest jednak dość łaskawa, a notowane temperatury są najwyższymi w tym okresie roku od 10 lat. To z kolei przełożyło się na spadek cen gazu, a tym samym koszty energii spadły. Obecne poziomy cenowe nie stanowią już problemu dla gospodarki w Europie, w tym również dla rynku polskiego. To naprawdę ulga dla wielu firm produkcyjnych i usługowych, gdzie zużycie energii odgrywa istotną rolę w kształtowaniu kosztów prowadzenia biznesu – komentuje Krzysztof Horodko, Partner zarządzający Baker Tilly TPA.
Z punktu widzenia gospodarki trzeba podkreślić, że surowce energetyczne zanotowały korektę notowań w ostatnich miesiącach, sprowadzając wartości indeksów surowcowych do poziomów zbliżonych do tych panujących przed wojną w Ukrainie.
Skoro zaczynamy widzieć spadki cen, to można wnioskować, że inflacja zaczyna odpuszczać – podkreślają eksperci. To z kolei ma przełożenie na rynek stopy procentowej. O ile WIBOR w najbliższych kwartałach wciąż prognozowany jest przez rynek na poziomie ok. 7% ze spadkiem do 6% dopiero w 2025 r., to poziom długoterminowych stóp procentowych odzwierciedlony w rentowności obligacji skarbowych zaliczył już spadek. W październiku rentowność 10-letnich papierów wynosiła powyżej 9%, co było najwyższym poziomem od ok. 20 lat. Z kolei pierwsze dni 2023 r. przyniosły wartości zbliżone do 6%. Odzwierciedla to oczekiwanie niższych stóp procentowych w dłuższym horyzoncie.
„Takie wskaźniki powinny przełożyć się na wzrost indeksów na giełdzie, ale także na większą skłonność do inwestycji. Oczywiście biznes nadal zauważa pewne ryzyka, jak np. wysokie koszty finansowania czy zatrudnienia, ale problemy z dostępem do pracowników wydają się zanikać” – dodaje Krzysztof Horodko.
Ważne: Odpowiedź na pytanie o stan gospodarki nie jest łatwa i nigdy nie będzie jednoznaczna.
„Rok 2022 nie należał do najłatwiejszych ze względu chociażby na sytuację geopolityczną w naszym regionie i wynikające z niej implikacje gospodarcze. Jednak te trudności nie przełożyły się na spadek liczby transakcji. W ubiegłym roku liczba transakcji M&A w Polsce utrzymała się na poziomie nieco wyższym niż w 2021 r. Inwestorzy przystosowali się do nowej sytuacji i nadal dostrzegają atrakcyjność polskiego rynku” – wskazuje podsumowuje Tomasz Manowiec, Dyrektor w dziale corporate finance Baker Tilly TPA.
W ciągu trzech ostatnich miesięcy ubiegłego roku miało miejsce 75 transakcji dotyczących podmiotów zlokalizowanych w Polsce. W całym 2022 roku odnotowaliśmy 344 transakcje, czyli o 8 więcej niż w 2021 roku.
Warto jeszcze spojrzeć na to, kto transakcje przeprowadzał. Wzrosła bowiem liczba transakcji zrealizowanych przez podmioty zagraniczne, które były odpowiedzialne za 185 procesów fuzji i przejęć w 2022 roku, czyli o 36 więcej niż w poprzednim roku. Istotnie wzrosła liczba transakcji przeprowadzonych przez inwestorów z Europy (130 transakcje w 2022 r.) oraz Azji (23 transakcje), odpowiednio 26 oraz 14 transakcji więcej niż rok wcześniej. Liczba transakcji przeprowadzonych przez polskie podmioty spadła o 28 i wyniosła 159 w 2022 roku.
Co jeszcze ma wpływ na liczbę transakcji, jak wyglądają mnożniki wyceny oraz w jakich sektorach są one przeprowadzane? O tym piszemy w najnowszym raporcie Baker Tilly TPA Index – zapraszamy do lektury.
Poprzednie nasze raporty nie wskazywały na najlepszą sytuację na warszawskim parkiecie. Jednak ostatni kwartał ubiegłego roku upłynął pod hasłem odbicia głównych indeksów giełdowych notowanych na GPW, które odzyskały 10-30% względem dołka z końca września tego roku.
Nadal daleko nam do historycznych rekordów z III kwartału 2021 r., ale na koniec 2022 roku zasięg korekty zmniejszył się do około 20-30% w stosunku do listopada 2021 r.
Jak prezentują się wskaźniki WIG20, WIG40 i WIG80? Wszystko w Baker Tilly TPA Index.
„Analizując kluczowe wskaźniki gospodarcze trzeba wspomnieć o kwestii likwidacji wskaźnika WIBOR. Ma go zastąpić WIRON. To duża zmiana, bo WIBOR funkcjonował przez blisko 30 lat. Co ważne, WIBOR nie zniknie z dnia na dzień. Obecny harmonogram zakłada, że w 2023 r. banki mają zacząć wprowadzać do oferty produkty oparte o WIRON, a w 2024 r. ostatecznie wyłączyć lub zastąpić te bazujące na starej stawce. Kolejny krok planowany na początek 2025 r., kiedy nastąpi administracyjna zamiana stawek WIBOR wskaźnikami WIRON w dotychczas obowiązujących umowach” – podsumowuje Tomasz Manowiec.
Jeśli chcesz wiedzieć czy różni się WIRON od WIBOR zapraszamy do lektury naszego raportu.
I na koniec naszego Indexu zostawiliśmy to co kluczowe w każdym biznesie, a więc inwestycje. Podjęcie decyzji o tym, w co zainwestować i w jakim zakresie zazwyczaj poprzedzone jest szczegółowymi analizami, które pozwalają oszacować opłacalność danego przedsięwzięcia. Kluczowy przy takiej analizie i wycenie przedsiębiorstw jest średni ważony koszt kapitału (WACC). O ile składowa odpowiadająca za koszt długu nie sprawia zwykle problemów z wyznaczeniem jej kosztu do kalkulacji WACC, o tyle koszt kapitału własnego jest już znacznie trudniejszy do określenia. W najnowszym wydaniu Baker Tilly TPA Index Eksperci oszacowali, że przeciętna wartość kosztu kapitału własnego w Polsce wynosi 12,82%. W poprzednim wydaniu naszego raportu była to wartość na poziomie 13,37%.
W Baker Tilly TPA Index prezentujemy średni ważony koszt kapitału dla poszczególnych branż. Dowiesz się także, jak średni ważony koszt kapitału wyliczamy.
– Szczegółowy opis wskaźników koniunktury, które wykorzystaliśmy przy obliczaniu Baker Tilly TPA Index.
Zapraszamy do zapoznania się z naszym raportem. Liczymy, że będzie on praktycznym narzędziem, które będzie wsparciem przy analizie bieżących wskaźników każdej firmy, a także będzie świetną bazą, która pomoże w podejmowaniu niezbędnych decyzji biznesowych.
Krzysztof Horodko
Partner zarządzający
krzysztof.horodko@bakertilly-tpa.pl
.
Tomasz Manowiec
Dyrektor | Corporate Finance
tomasz.manowiec@bakertilly-tpa.pl
To cykliczna publikacja, w której na bieżąco będziemy analizować sytuację gospodarczą, wskazując na możliwości i pojawiające się na horyzoncie ryzyka. Wszystko po to, aby – mimo obecnych trudnych warunków – możliwe było działanie, reagowanie, planowanie i przede wszystkim realizowanie zakładanych celów biznesowych.
* Kompozycja Baker Tilly TPA Index musiała ulec zmianie, ponieważ wskaźnik CLI (Composite Leading Indicator) publikowany przez OECD nie obejmuje już Polski i nie możemy wykorzystywać go w naszych analizach. Dlatego będziemy opierać się na pozostałych czterech miernikach, które naszym zdaniem nadal bardzo dobrze oddają stan koniunktury w polskiej gospodarce.
Organizacje pozarządowe, które szukają finansowania, np. na realizację projektów powinny rozważyć możliwość pozyskania środków z USA. Warto zainteresować się wsparciem z amerykańskiego USAID, który przeznacza fundusze m.in. na takie cele.
USAID jest amerykańską agencją rozwoju międzynarodowego. Działa na rzecz poprawy jakości życia, budowania społeczności i rozwoju demokracji. Jak sama się przedstawia: „Praca USAID wspiera bezpieczeństwo narodowe USA i dobrobyt gospodarczy, demonstruje amerykańską hojność i promuje drogę do samodzielności i odporności odbiorców”.
Aktywność USAID jest wpisana w pomoc zagraniczną USA. Pomoc taka zawsze miała podwójny cel: wspieranie interesów Ameryki przy jednoczesnej poprawie warunków życia w krajach rozwijających się. USAID realizuje politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych poprzez promowanie szeroko zakrojonego postępu ludzkiego w tym samym czasie, gdy rozszerza stabilne, wolne społeczeństwa, tworzy rynki i partnerów handlowych dla USA i wspiera dobrą wolę za granicą.
Co wspiera USAID? USAID pracuje w ponad 100 krajach, aby m.in.:
USAID wykorzystuje dwie metody przyznawania nagród finansowych w celu zaspokojenia różnych potrzeb: pozyskiwanie (poprzez kontrakty) i pomoc (poprzez dotacje i granty).
Przy formie pierwszej, kontaktowej, USAID kupuje towary i usługi od wykonawcy, aby wdrożyć działanie zgodnie z instrukcjami Agencji. W przypadku tego typu zamówień rząd USA jest zaangażowanym nabywcą. Wnioskodawcy zainteresowani przyznaniem tej formy pomocy muszą złożyć dedykowany wniosek. Przy tej procedurze określone są wymagania, w jaki sposób Agencja będzie oceniać zamówienia.
Z kolei nagrody pomocowe skutkują otrzymaniem grantu i podpisaniem umowy o współpracy. W tego typu zamówieniach Agencja dostarcza fundusze odbiorcy i ma ograniczone bezpośrednie zaangażowanie. Pomoc tego typu oznacza wsparcie w realizacji programu dla dobra publicznego. Tu rząd USA jest podmiotem wspierającym finansowo, a nie kupującym. Również w tym przypadku, do otrzymania wsparcia niezbędne jest złożenie wniosku przez zainteresowaną organizację.
Ważne: Nagrody w obu kategoriach muszą być zgodne z Kodeksem Regulacji Federalnych Rządu USA.
Gdy USAID wybierze daną organizację do otrzymania nagrody, rodzaj nagrody określa także sposób zarządzania funduszami.
Dwa najczęstsze typy kontraktów stosowane przez USAID to kontrakty typu zwrot kosztów (w oryginale: cost-reimbursement), z różnymi metodami opłat, oraz kontrakty z ceną stałą. W ramach nagród pomocowych znajdują się granty, które obejmują nagrody o stałej kwocie, oraz umowy o współpracy.
W przypadku każdego rodzaju zamówienia, zaangażowanie i relacje rządu USA z wykonawcą lub odbiorcą wykonawcą lub odbiorcą podczas realizacji działania – za pośrednictwem USAID – jest nieco inne. W przypadku kontraktów USAID sprawuje wyższy poziom nadzoru poprzez kierowanie techniczne. W przypadku grantów USAID ma ograniczony nadzór, ale polega on przede wszystkim na monitorowaniu działań związanych z grantem.
Zarówno organizacje z siedzibą w USA, jak i spoza terytorium Stanów Zjednoczonych, muszą wypełnić wymagane rejestracje, aby stać się kontrahentem USAID lub odbiorcą nagród Agencji. Przed złożeniem wniosku o jakikolwiek rodzaj nagrody, organizacja pozarządowa musi się zarejestrować i otrzymać kilka różnych kodów. Co istotne, każda z tych rejestracji jest bezpłatna.
Jeśli organizacja jest firmą z siedzibą poza USA, musi na początek złożyć wniosek o kod NATO Commercial and Government Entity, który nazywany jest kodem NCAGE. Po uzyskaniu kodu NCAGE, można ubiegać się o numer DUNS – jest to skrót od Data Universal Numbering System. To unikalny dziewięciocyfrowy numer, o który również można wystąpić bezpłatnie. Ten numer uzyskują także organizacje z USA.
I jeszcze jeden krok – zarówno firmy z siedzibą w USA, jak i spoza USA muszą zarejestrować się w Systemie Zarządzania Nagrodami (SAM). Award Management lub SAM jest oficjalną platformą do rejestracji w celu prowadzenia działalności gospodarczej z rządem USA.
Jak już wspomnieliśmy, pomoc USAID może być przyznawana w formie kontraktów. Kontrakty różnią się między sobą w zależności od tego, co jest przedmiotem kosztów i zapłaty oraz od złożoności pracy, która ma być wykonana. Mogą to być kontrakty oparte na zwrocie kosztów lub na stałej cenie. Kontrakty obejmują zakup przez rząd USA dostaw lub usług od wykonawców na własny użytek. Może to być zakup lub dzierżawa. Czasami dostawy lub usługi już istnieją, a czasami muszą zostać opracowane.
Przykłady dostaw lub usług obejmują długopisy, papier, technologie, druk, usługi zdrowotne ważne przy budowie klinik zdrowia, pomoc techniczna, szkolenia.
Ważne: W ramach kontraktów dozwolony jest zysk. Jednak organizacje non-profit mogą ubiegać się o kontrakty i zdecydować się na nieakceptowanie zysku.
Kolejna forma wsparcia, którą oferuje USAID to nagrody pomocowe. Pierwszym ich rodzajem są granty o stałej kwocie. Nagrody o stałej kwocie pozwalają na płatności po wykonaniu określonych kroków (kamieni milowych). Druga forma to umowy o współpracy, w których USAID ma ograniczone, wcześniej zdefiniowane elementy zaangażowania, określone w konkretnej umowie. Ostatni rodzaj nagród to Leader with Associate (LWA). To nagroda stowarzyszeniowa, która pozawala na przyznanie jednej lub więcej nagród. Ważne jest to, że jej przyznanie musi wspierać jakiś lokalny cel.
Ważne: USAID przyznaje także wsparcie w postaci dotacji. Jest ono niezwykle ważne zwłaszcza dla nowych partnerów, ponieważ wielu z nich rozpoczyna współpracę z USAID jako podwykonawcy. A to dla nich właśnie dotacje są dedykowaną możliwością wsparcia. Podwykonawstwo może mieć formę grantu, umowy o współpracy lub kontraktu, w zależności od tego na co pozwala umowa głównego beneficjenta Agencji. Warto wiedzieć, że USAID zatwierdza praktycznie wszystkie podzlecenia.
W wielu przypadkach, aby uzyskać wsparcie z USAID konieczne jest wykazanie się specjalistycznymi umiejętnościami przez wielu różnych partnerów. Na przykład, aby uzyskać pomóc przy reformie edukacji w kraju po konflikcie, jedna organizacja może nie mieć wszystkich wymaganych umiejętności, usług i doświadczenia, których potrzebuje Agencja. W takim przypadku, organizacje o uzupełniających się umiejętnościach mogą utworzyć zespół lub zawrzeć umowę o podwykonawstwo, aby ubiegać się o wsparcie z funduszy amerykańskich. USAID zachęca organizacje do współpracy z małymi firmami i lokalnymi partnerami w jak największym stopniu.
Jak wyglądają fazy otrzymania wsparcia?
Kluczowe fazy procesu przyznawania zamówień przez USAID, dla każdej kategorii zamówienia, obejmują: planowanie, pozyskiwanie, przyznawanie, a następnie administrowanie i monitorowanie.
W fazie planowania USAID projektuje działanie, identyfikuje wymagania i odpowiedni rodzaj zamówienia, a także przeprowadza procedurę przetargową.
W fazie poszukiwania wniosków Agencja publikuje możliwość finansowania. W fazie składania wniosków Agencja publikuje wnioski o dofinansowanie.
Po ocenie wszystkich wniosków lub propozycji, USAID ogłasza wybranego odbiorcę lub wykonawcę i przyznaje umowę. Po przyznaniu nagrody, USAID zarządza i monitoruje postępy partnera.
Ważne: USAID publikuje zaproszenia (solicitation) do składania wniosków. Zaproszenie takie ma trzy elementy: opis programu lub oświadczenie o pracy; wymagania dotyczące składania wniosków lub propozycji – te wymagania mówią, jakie dokumenty i informacje muszą być dostarczone; definiują kryteria oceny dla danego naboru, czyli jak będą oceniane wnioski lub propozycje.
Warto wiedzieć, że USAID zazwyczaj przyjmuje i rozpatruje wnioski w sposób ciągły w określonym okresie (np. roku). Agencja zachęca potencjalnych partnerów do proponowania innowacyjnych podejść do rozwiązania konkretnego wyzwania.
Ważne jest także to, że każdy grant lub umowa może zawierać pułap finansowania, ale wnioski mogą być przyjmowane na dowolną kwotę do maksimum i na zmienne kwoty.
Zazwyczaj USAID ustala całkowity budżet dla danego projektu. Po przyznaniu tych środków lub po upływie jednego roku, nabór wniosków zostaje zamknięty.
Ogłoszenie o możliwości finansowania (NOFO) jest najbardziej powszechnym sposobem pozyskiwania wniosków od organizacji pozarządowych. Ogłoszenie o możliwości finansowania zaprasza zainteresowanych partnerów do składania konkurencyjnych wniosków o przyznanie pomocy USAID.
NOFO są używane dla grantów, porozumień kooperacyjnych i programu Leader z nagrodami stowarzyszonymi. Zakres NOFO może obejmować zarówno konkretne działania, jak i bardzo szerokie pojęcia. Minimalny okres przyjmowania wniosków wynosi 30 dni od daty wydania NOFO. USAID może zapewnić dłuższe terminy odpowiedzi w przypadku dużych działań lub bardziej szczegółowych wniosków w celu zapewnienia wysokiej jakości wniosków.
W praktyce mogą zdarzyć się przypadki, gdy na dane finansowanie zgłosi się duża liczba kandydatów. Wówczas USAID może ustanowić wielostopniowy system konkurencji. Dotyczy to zarówno kontraktów jak i dotacji. Jest to najczęściej stosowana metoda właśnie wtedy, gdy oczekuje się, że duża liczba partnerów złoży wniosek.
Agencja może zastosować wieloetapowy proces konkursowy w ramach Rocznego Zestawienia Programów (Annual Program Statement) lub ogłoszenia o możliwości finansowania (NOFO).
Konkurs wieloetapowy obejmuje kilka etapów składania wniosków. W etapie 1 USAID prosi potencjalnych wnioskodawców o złożenie krótkiego dokumentu koncepcyjnego opisującego proponowany projekt na wysokim poziomie z uproszczonym budżetem. W trakcie przeglądu rząd USA dokonuje przeglądu dokumentów koncepcyjnych i pozwala ograniczonej liczbie wnioskodawców przejść dalej w procesie. Na etapie 2 wszyscy wnioskodawcy są proszeni o złożenie szczegółowych wniosków technicznych i budżetu.
Jak organizacja dowie się o otrzymanym wsparciu?
USAID zamieszcza ogłoszenia o przyznaniu wsparcia na stronie USASpending.gov. Można również odwiedzić stronę USASpending.gov, aby dowiedzieć się, które organizacje są odbiorcami nagród pomocowych.
Ważne: Dla każdego etapu starania się o wsparcie z USAID jest określona szczegółowa procedura komunikacji.
Źródło: U.S. Agency for International Development (usaid.gov)
SZANOWNI PAŃSTWO, JEŚLI JESTEŚCIE ORGANIZACJĄ POZARZĄDOWĄ, KTÓRA CHCIAŁABY UZYSKAĆ WSPARCIE FINANSOWE Z USAID – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU. NASI EKSPERCI POSIADAJĄ WIEDZĘ, DOŚWIADCZENIE ORAZ ODPOWIEDNIĄ CERTYFIKACJĘ POZWALAJĄCĄ NA WSPÓŁPRACĘ Z AMERYKAŃSKĄ AGENCJĄ.
WESPRZEMY PAŃSTWA NA KAŻDYM ETAPIE POZYSKANIA WSPARCIA.
ABB (budowanie przyspieszonej księgi popytu), to transakcje polegająca na sprzedaży nowych lub istniejących akcji na rynku kapitałowym w stosunkowo krótkim czasie. Dotyczą one zwykle dużych wolumenów i znaczących kwot, stąd kierowane są one do inwestorów instytucjonalnych, jak fundusze inwestycyjne oraz emerytalne, czy też firmy asset management zarządzające portfelami zamożnych klientów.
Jednak – jak pokazują realia – sprzedaż dużych pakietów nie jest prosta, a uzyskana cena może różnić się od kwotowań rynku dla małych wolumenów.
W najnowszej publikacji „ABB – Accelerated Book Building. Poziom dyskonta w transakcjach w Polsce w latach 2009-2022” nasi eksperci postanowili sprawdzić, jak wygląda to na danych empirycznych i odpowiedzieć na pytanie czy sprzedaż akcji w dużym pakiecie prowadzi do uzyskania ceny niższej niż wskazywałyby na to bieżące notowania spółki.
Zidentyfikowaliśmy i przeanalizowaliśmy 195 transakcji ABB, które miały miejsce na GPW w okresie od stycznia 2009 r. do kwietnia 2022 r. Zestawiając cenę sprzedaży z ceną zamknięcia wyznaczyliśmy procentową różnicę w postaci dyskonta wobec ceny zamknięcia.
Zapraszamy do zapoznania się z kluczowymi wnioskami płynącymi z tej analizy.
Jak wskazuje nasze badanie, ceny uzyskiwane w transakcjach sprzedaży dużych pakietów odbiegają od bieżących notowań rynkowych. W 195 badanych transakcjach tylko 12 zostało zrealizowanych po cenie równej bądź wyższej od zamknięcia notowań na poprzedzającej sesji. Pozostałe wiązały się z dyskontem znajdującym się w przedziale od 0,3% do 40,5%. Udział w tego typu transakcjach może stanowić zatem okazję inwestycyjną, przynajmniej w krótkim terminie.
Transakcje dotyczące większego udziału w kapitale oraz free float spółki wiązały się z wyższym dyskontem. Każdy kolejny punkt procentowy wielkości transakcji pod względem udziału w kapitale wskazywał na 0,16 p.p. wyższe dyskonto, natomiast w przypadku udziału we free float, każdy kolejny punkt procentowy wielkości transakcji wskazywał na dyskonto wyższe o 0,13 p.p. Co ciekawe, wielkość pakietu w stosunku do średniego wolumenu w transakcjach na giełdzie nie miała statystycznego znaczenia dla wartości dyskonta.
Mimo że każda transakcja ma swoją indywidualną specyfikę, wyniki naszej analizy mogą pomóc inwestorom w szacowaniu dyskonta oczekiwanego w przyszłych procesach ABB. Sugerują też, aby z większą ostrożnością podchodzić do określania wartości pakietów spółek notowanych na giełdzie, choć obecnie stosowane podejście jest zgodnie z regulacjami MSSF.
Krzysztof Horodko
|
Tomasz Manowiec
|
Kolejna, 12. już edycja CEE Investment Awards za nami. 27 października br. w Warszawie wręczone zostały nagrody dla najlepszych firm z regionu za osiągnięcia w dziedzinie nieruchomości komercyjnych. To niezwykły zaszczyt, że po raz kolejny zespół ekspertów TPA Poland i Baker Tilly TPA otrzymał wyróżnienie w kategorii Tax & Financial Advisor.
Stopa referencyjna WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) powstała w połowie lat 90. jako polski odpowiednik funkcjonującego już na rynku międzybankowym LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate). Stawki WIBOR służyły od tego czasu w Polsce jako wskaźnik stopy procentowej, stanowiący podstawę do kalkulacji oprocentowania kredytów dla gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw. Wiele wskazuje na to, że po niespełna 30 latach funkcjonowania zostanie on zastąpiony.
Bieżący poziom Baker Tilly TPA Index wynosi 0,40. To kolejny spadek – o 0,09 w porównaniu z naszą poprzednią analizą. Największy wpływ na takie odczyty miały obniżenie ogólnego wskaźnika syntetycznego koniunktury gospodarczej GUS oraz ESI composite publikowanego przez Komisję Europejską. Dane te wskazują na jedno: gospodarka hamuje… i to ostro.
„Wojna w Ukrainie, galopująca inflacja, podwyżki stóp procentowych, niespotykane podwyżki energii – to tematy, które w ostatnich miesiącach rozgrzewają opinię publiczną do czerwoności. Niestety te wszystkie złe wieści przekładają się na nastroje konsumentów, stąd nie dziwi wartość bieżącego wskaźnika ufności konsumenckiej (BWUK) publikowanego przez GUS. Jest on niczym innym jak odzwierciedleniem odbioru obecnego i spodziewanego otoczenia przez konsumentów. W sierpniu osiągnął on swój historycznie najniższy poziom. To oznacza, że doszliśmy do tak niskiego nastroju w społeczeństwie, którego nie widzieliśmy od ponad 20 lat – nawet w takich momentach jak pandemia czy inne kryzysy gospodarcze. Odczyt GUS we wrześniu był praktycznie na tym samym poziomie. I niestety nic nie wskazuje na to, że sytuacja się szybko poprawi” – podkreśla Krzysztof Horodko, Partner zarządzający, Baker Tilly TPA. Dlaczego?
Jednym z najbardziej odczuwalnych dla społeczeństwa wskaźników jest inflacja. Niestety ta w Polsce rośnie bardzo szybko. W sierpniu wyniosła 16%, a odczyt wrześniowy przekroczył poziom 17%. To oznacza, że możemy przypomnieć sobie sytuację z II połowy lat 90-tych ubiegłego wieku. Co więcej, jeszcze w pierwszej połowie roku wzrost wynagrodzeń nadążał za tak szybko rosnącymi cenami. Teraz inflacja rośnie znacznie szybciej niż pensje. To prowadzi do spadku zdolności zakupowej Polaków, co w efekcie przełoży się na spowolnienie wzrostu gospodarczego. Konsumpcja jest bowiem głównym składnikiem PKB, odpowiadającym za 80% jego wartości.
Dodatkowym uderzeniem w konsumentów jest odczuwalny już realnie wzrost kosztów obsługi zadłużenia poprzez wzrost rat kredytów. Wynika to z faktu, że stawka WIBOR znajduje się na poziomie ok. 7% wobec 0,5% rok temu, jednak dopiero teraz w pełni przekłada się to na wysokość rat kredytowych ze względu na kilkumiesięczne opóźnienie w aktualizacji stopy odniesienia.
W konsekwencji – wysoka inflacja i wyższe raty kredytów z pewnością znajdą swoje odzwierciedlenie w poziomie konsumpcji. W najbliższych miesiącach trzeba przygotować się na dalsze spadki w tym zakresie. Niestety wysokie oprocentowanie kredytów to także zła wiadomość dla rynku mieszkaniowego. Już dziś widać 30% spadki transakcji na tym rynku.
To niestety nie koniec złych wiadomości. Kolejną są wysokie koszty energii elektrycznej, która jest odczuwalna dla wszystkich sektorów. „Wiele firm musi podjąć trudne decyzje: czy opłaca się w takich warunkach prowadzić biznes. W niektórych przypadkach odpowiedź jest niestety negatywna. Sytuacja jest trudna zarówno w Polsce, jak i innych krajach Europy. Coraz częściej jesteśmy świadkami przypadków, gdzie najbardziej energochłonne zakłady wstrzymują produkcję i przechodzą na tryb utrzymaniowy. To niewątpliwie efekt wysokich cen gazu, które decydują o ostatecznych cenach energii. Konsekwencją wzrostu cen tego surowca był znaczący, czasem kilkukrotny wzrost cen energii w poszczególnych krajach Europy w ciągu zaledwie kilku miesięcy” – dodaje Krzysztof Horodko.
To kolejny czynnik, który zwiększa ryzyko recesji. Potwierdza to, że perspektywa na najbliższe miesiące nie wygląda optymistycznie.
Wszystkie wymienione przez nas czynniki mają także swoje odzwierciedlenie na rynku i w liczbie przeprowadzanych transakcji. „To już drugi kwartał z rzędu, gdzie liczba transakcji spada. Według danych z serwisów Reuters oraz MergerMarket w ciągu trzech ostatnich miesięcy przeprowadzono 55 transakcji dotyczących podmiotów zlokalizowanych w Polsce. Aktywność transakcyjna w III kwartale tego roku jest poniżej średniego poziomu z ostatnich trzech lat (ok. 81 transakcji kwartalnie). Jaki może być powód? Oczywiście niepewność makroekonomiczna, ale także koszt finansowania, wysoka inflacja, ceny energii czy przerwy w łańcuchach dostaw” – wskazuje Tomasz Manowiec, Dyrektor w dziale corporate finance, Baker Tilly TPA.
Ubiegły kwartał nie był udany również dla inwestorów giełdowych. „W III kwartale 2022 r. byliśmy świadkami kolejnych spadków wycen spółek notowanych na GPW. Po tym jak indeksy w I kwartale 2021 r. wróciły do poziomów obserwowalnych przed marcem 2020 r., a w II kwartale 2021 r. ustanowiły lub zbliżyły się do swoich historycznych rekordów, mamy do czynienia z korektą w wysokości 25-40% dla poszczególnych indeksów licząc do listopada 2021 r.” – wylicza Tomasz Manowiec.
Czego możemy się spodziewać w wycenie spółek? Eksperci w Baker Tilly TPA Index uważają, że sytuacja rynkowa jest niepewna, co utrudnia szacowanie przyszłych wyników spółek.
Niewątpliwie najnowsze wydanie Baker Tilly TPA Index to lektura obowiązkowa dla wszystkich inwestorów. Eksperci wyliczają bowiem średni ważony koszt kapitału (WACC), który jest kluczową wartością wykorzystywaną do analizy projektów inwestycyjnych oraz wyceny aktywów i całych przedsiębiorstw. Po istotnym wzroście stóp procentowych w ostatnich miesiącach, a także po wzroście premii za ryzyko rynkowe, obecną wartość kosztu kapitału własnego w Polsce w całej gospodarce Eksperci szacują na 13,37%.
Analizujemy wyznaczanie wartości EBITDA oraz różne warianty tego parametru, a także:
Zapraszamy do zapoznania się z naszym raportem. Mamy nadzieję, że będzie on praktycznym narzędziem wspierającym w podejmowaniu niezbędnych decyzji biznesowych.
Krzysztof Horodko
|
Tomasz Manowiec
|
To cykliczna publikacja, w której na bieżąco analizujemy sytuację gospodarczą, wskazując na możliwości i pojawiające się na horyzoncie ryzyka. Wszystko po to, aby – mimo obecnych trudnych warunków – możliwe było działanie, reagowanie, planowanie i przede wszystkim realizowanie zakładanych celów biznesowych.
W zaledwie pół roku Baker Tilly TPA Index stracił aż 0,31. To wynik pogorszenia się odczytów wszystkich obserwowanych przez nas wskaźników. Poziom indeksu jednoznacznie potwierdza, że znaleźliśmy się w strefie wyników wskazujących na recesyjny charakter otoczenia gospodarczego.
