Audyt finansowy i badania firm producenckich w branży zabawkarskiej: nowa fala dorosłych kolekcjonerów i wyzwania rynku podróbek
Zabawki, które kupują dorośli dla… dorosłych – nowy motor wzrostu branży
Branża zabawkarska przechodzi obecnie istotną transformację. Coraz więcej dorosłych kupuje zabawki, które tradycyjnie kojarzone były z dziećmi, takie jak pluszowe misie, lalki, modele kolekcjonerskie, a przede wszystkim zestawy najpopularniejszych na świecie klocków (tak, tych z Danii). Według najnowszych danych z rynku amerykańskiego, w pierwszym kwartale 2024 roku osoby powyżej 18. roku życia po raz pierwszy odpowiadały za większy wolumen sprzedaży zabawek niż przedszkolaki – dorośli stali się najważniejszą grupą klientów w branży. Aż 43% dorosłych kupiło w ciągu roku zabawkę dla siebie, kierując się chęcią kolekcjonowania, sentymentem, a także potrzebą rozrywki i relaksu.
Przykładem spektakularnego sukcesu są klocki LEGO®, które w 2024 roku zanotowały rekordowe wyniki finansowe. Firma odnotowała 13-procentowy wzrost przychodów, wyraźnie wyprzedzając cały rynek zabawek, i zawdzięcza to m.in. dedykowanym liniom dla dorosłych, takim jak LEGO Architecture, Technic, Botanicals czy zestawy inspirowane popkulturą i sztuką. Dorośli kolekcjonerzy inwestują w limitowane edycje, a skomplikowane zestawy traktują jako hobby. A niektórzy idą krok dalej i traktują je nawet jako formę inwestycji.
Najmodniejsze zabawki dla dorosłych – nie tylko klocki do układania
Obok zestawów LEGO®, ogromną popularnością wśród dorosłych cieszą się:
- pluszowe misie i lalki w wersjach kolekcjonerskich – szczególnie, obecnie najpopularniejsze na świecie i w Polsce, La Bubu (figurki z serii The Monsters, stworzone przez hongkońskiego artystę Kasinga Lunga),
- figurki i modele inspirowane filmami, grami i popkulturą,
- gry planszowe i puzzle o wysokim stopniu trudności,
- zestawy DIY do samodzielnego montażu lub malowania.
Dorośli coraz częściej traktują zabawki jako element wystroju wnętrz, sposób na odreagowanie stresu lub budowanie społeczności fanów wokół określonych marek i serii, za którymi idą spotkania, czy też festiwale.
Rynek podróbek – rosnące zagrożenie dla producentów
Wzrost zainteresowania dorosłych zabawkami przekłada się na zwiększoną skalę podrabiania popularnych produktów. W 2023 roku organy unijne skonfiskowały rekordowe 152 miliony podróbek, z czego dużą część stanowiły zabawki i gry dziecięce oraz kolekcjonerskie. Podrabiane produkty często trafiają do sprzedaży internetowej, są gorzej wykonane, nie spełniają norm bezpieczeństwa i mogą stanowić zagrożenie dla użytkowników, a także poważnie szkodzić wizerunkowi oryginalnych marek.
Przykładem jest zjawisko tzw. knock-offów, czyli produktów łudząco podobnych do oryginałów, jak np. chińskie odpowiedniki klocków LEGO®, które naruszają prawa własności intelektualnej i wprowadzają konsumentów w błąd. W przypadku kultowych lalek, jak Barbie, podróbki często wykonane są z niskiej jakości materiałów, co grozi utratą zaufania do marki.
Znaczenie audytów w nowej rzeczywistości rynkowej
W obliczu dynamicznych zmian i rosnącego zagrożenia podróbkami, audyty finansowe, produktowe i znaków towarowych nabierają kluczowego znaczenia dla firm zabawkarskich. W szczególności:
- Chronią stabilność przychodów producentów – audyty pomagają zidentyfikować nieprawidłowości w sprzedaży, monitorować kanały dystrybucji i zapewnić, że zyski z popularnych produktów, zwłaszcza tych skierowanych do dorosłych kolekcjonerów, trafiają do właścicieli marek, a nie do szarej strefy lub fałszerzy.
- Weryfikują zgodność rozliczeń między licencjobiorcami a właścicielami praw własności intelektualnej – rosnąca liczba współprac licencyjnych (np. z markami filmowymi, grami czy artystami) wymaga precyzyjnej kontroli przepływów finansowych. Audyty umożliwiają sprawdzenie czy licencjobiorcy rzetelnie rozliczają się z tantiem, opłat licencyjnych i praw autorskich
- Zapewniają zgodność produktów z normami bezpieczeństwa – co jest kluczowe w kontekście rosnących oczekiwań dorosłych konsumentów, którzy oczekują najwyższej jakości, trwałości oraz autentyczności produktów kolekcjonerskich.
- Budują zaufanie inwestorów i klientów – przejrzystość finansowa oraz kontrola jakości zwiększają wiarygodność producenta. Dorośli kolekcjonerzy, często inwestujący znaczne środki w limitowane serie, oczekują potwierdzenia autentyczności i legalności źródeł.
- Wspierają decyzje strategiczne – audyty dostarczają rzetelnych danych, które pomagają firmom podejmować decyzje o wprowadzaniu nowych linii produktowych, ekspansji na rynki zagraniczne czy rozwoju sprzedaży bezpośredniej do konsumentów.
W nowej erze zabawek dla dorosłych, która generuje ogromne przychody, ale niesie też poważne ryzyka (podróbki, nieuczciwi dystrybutorzy, złożone licencje), audyty stają się nieodzownym elementem strategii ochrony interesów producentów oraz zapewnienia zrównoważonego rozwoju całej branży.
Rekomendacje dotyczące audytu dla producentów i dla wchodzących na rynek zabawkarski
- Wdrażaj regularne audyty znaków towarowych i produktów – pozwala to nie tylko chronić markę, ale też szybciej reagować na pojawienie się podróbek na rynku.
- Inwestuj w innowacje i dedykowane linie dla dorosłych – rynek ten rośnie szybciej niż segment dziecięcy, a dorośli klienci są bardziej lojalni i skłonni do zakupu produktów premium.
- Zwiększaj kontrolę nad łańcuchem dostaw – audyty dostawców i procesów logistycznych minimalizują ryzyko wprowadzenia na rynek nieautoryzowanych produktów.
- Buduj społeczność wokół marki – dorośli kolekcjonerzy to często ambasadorzy, którzy mogą pomóc w walce z podróbkami, zgłaszając podejrzane oferty i promując oryginalność.
Audyt finansowy i due diligence w transakcjach M&A w branży zabawkarskiej
W branży zabawkarskiej, gdzie rynek dynamicznie się rozwija, a segment zabawek kupowanych przez dorosłych rośnie w siłę, transakcje fuzji i przejęć (M&A) stają się coraz częstsze i bardziej skomplikowane. W takich procesach audyt finansowy oraz due diligence odgrywają kluczową rolę, pozwalając inwestorom i nabywcom na dokładną ocenę wartości i ryzyk związanych z przejmowanymi podmiotami.
Ze względu na specyfikę branży, weryfikacja obejmuje nie tylko standardowe aspekty finansowe, ale także szczegółową analizę portfela produktów, ochrony własności intelektualnej (w tym znaków towarowych i wzorów przemysłowych) oraz zgodności z normami bezpieczeństwa zabawek.
Podczas due diligence finansowego dokładnie analizowane są przychody, marże, koszty produkcji, a także struktura kapitałowa i płynność finansowa firmy. Szczególną uwagę zwraca się na sezonowość sprzedaży, cykle życia produktów oraz potencjalne ryzyka związane z rosnącym rynkiem podróbek, które mogą wpływać na przyszłe wyniki finansowe. Audytorzy sprawdzają także systemy kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem, co jest niezbędne do oceny stabilności i wiarygodności spółki.
W kontekście M&A istotne jest również przeprowadzenie audytu prawnego i technologicznego, który obejmuje weryfikację praw do znaków towarowych, licencji oraz statusu certyfikacji produktów (np. znak CE dla zabawek). To pozwala uniknąć ryzyka nabycia firmy z nieuregulowanymi kwestiami własności intelektualnej lub z produktami niezgodnymi z obowiązującymi normami, co mogłoby skutkować sankcjami lub koniecznością wycofania produktów z rynku.
Profesjonalny due diligence w branży zabawkarskiej to także analiza potencjału rozwojowego firmy, jej pozycji na rynku kolekcjonerskich zabawek dla dorosłych oraz ocena zagrożeń ze strony podróbek i konkurencji. Kompleksowy audyt umożliwia podjęcie świadomej decyzji inwestycyjnej, minimalizuje ryzyko finansowe i reputacyjne oraz wspiera integrację przejmowanej spółki.
Podsumowanie
Rynek zabawek, tradycyjnie kojarzony z dziećmi, przechodzi dziś znaczącą transformację – coraz większą rolę odgrywają dorośli konsumenci, którzy kupują pluszaki, lalki, klocki i inne produkty jako elementy kolekcji, formę relaksu czy wyraz pasji. Ten dynamiczny wzrost segmentu zabawek dla dorosłych otwiera przed producentami nowe możliwości, ale jednocześnie niesie ze sobą wyzwania, zwłaszcza w postaci rosnącego zagrożenia podróbkami, które mogą poważnie zaszkodzić reputacji i wynikom finansowym firm.
W tak zmieniającym się otoczeniu rynkowym kluczowe staje się wdrażanie regularnych audytów finansowych, produktowych oraz znaków towarowych, które pozwalają chronić własność intelektualną, zapewnić zgodność z normami bezpieczeństwa oraz budować zaufanie klientów i inwestorów. To nie tylko narzędzie ochrony przed podróbkami i błędami, ale przede wszystkim fundament bezpiecznego, stabilnego i innowacyjnego rozwoju w sektorze, który dzięki dorosłym kolekcjonerom zyskuje nową, silną dynamikę. Solidna kontrola finansowa i prawna to dziś klucz do sukcesu i przewagi konkurencyjnej na globalnym rynku zabawek.
Firmy z branży zabawkarskiej oraz inwestorzy planujący wejście na ten rynek powinni uwzględnić w swoim biznesplanie usługi audytorów finansowych i specjalistów od due diligence – jedynie kompleksowe due diligence finansowe i prawne umożliwia dokładną ocenę wartości, ryzyk i potencjału rozwojowego firm zabawkarskich, minimalizując ryzyko nieprzewidzianych problemów po transakcji.
____
Twoja firma potrzebuje audytu licencji, wsparciu w transakcji na rynku zabawkarskim lub wsparcia w identyfikowaniu nieprawidłowości? Napisz do mnie!
Monika Tuzimek
Partner
